Ahlaklı Kapitalizm: Dindar Muhafazakâr Girişimci

Abstract

Tarihsel ve toplumsal süreçler içerisinde meydana gelen değişmeler çerçevesinde kapitalizm ve din konusu, alanın gündemindeki yerini korumaktadır. Özellikle tüketici kapitalizminin gelişmesiyle birlikte kapitalizm ve din konusunun din sosyolojik açıdan kavrayışı adına bir değer kazandığı gözlenmiştir. Bu gözlemden hareketle çalışmamızın problemi, söz konusu durumu doğrudan deneyimleyen dindar muhafazakâr girişimcilerin kapitalizm ve din ilişkisini deneyimleme, bu ilişkiyi algılama ve değerlendirme biçimleridir. Çalışmamızın amacı, kapitalizm ve din ilişkisi çerçevesinde ortaya çıkan durumu dindar veya muhafazakâr sınıfın perspektifinden anlamak; incelenen duruma ilişkin deneyimlerinin içeriğini ve yapısını ortaya koymaktır. Çalışmamız nitel durum çalışması deseninde organize edilmiş olup söz konusu durumu doğrudan deneyimleyen bireylerden amaçlı örnekleme yöntemi ile seçilmiş bir çalışma grubundan katılımcı gözlem ve görüşme yoluyla toplanan veriler, nitel fenomenolojik bir analize tabi tutulmuştur. Sonuçta çalışma grubumuz örneğinde dindar-muhafazakâr girişimcilerin, kapitalizm ve din ilişkisi bağlamında ortaya çıkan duruma ilişkin deneyimleri liberal, kapitalist ekonomik sistem ve serbest piyasa koşulları ile İslami değer ve referanslar arasında bir çelişkiyle yüzleştikleri anlaşılmıştır. Söz konusu çelişkinin yarattığı gerilimi aşmak adına liberal kapitalist ekonomik sistem ve serbest piyasa koşullarında var olmanın bir gereği olarak ilgili pratiklerini, yeniden yorumlanan dini referanslarla meşrulaştırdıkları ortaya konulmuştur.