GÖL ORTAMINDA OLUŞMUŞ BİTÜMLÜ KİLTAŞI ÇÖKELLERİNDE HAVZANIN PALEO-TUZLULUK İNCELEMELERİ: DİYATOME TÜRÜ ALGLERLE TUZLULUK ARASINDAKİ İLİŞKİ

Abstract

Bitümlü şeyller ülkemizdeki pek çok kömür sahasında genel olarak kömürlü serilerin üst litolojilerinde gözlenmektedir. Bu litolojilerden bitümlü çamurtaşları genel olarak bitümlü şeyl ya da bitümlü marn şeklindedir ve bunların neredeyse tamamı tatlı göl suyu koşullarında çökelmiş olup organik madde türleri ise Tip-I kerojendir. Halbuki, inceleme konusu olan Ilgın Havzası'ndaki bitümlü kayaçlar bitümlü kiltaşı özelliğinde olup organik madde türü ise tuzlu göl suyu koşullarında yaşamış olan silis kavkılı diyatome türü alglere bağlı olarak, Tip-II kerojendir. Bu çalışmada, organik maddece çok zengin (%TOC-ort:33.36) olan bu kayaçların çökelim koşullarının daha iyi anlaşılabilmesi için gölün tuzluluk koşulları ile organik maddeyi oluşturan diyatome türü algler arasındaki ilişki araştırılmıştır. Ilgın (Konya) bitümlü kiltaşının çökeldiği havzada yapılan paleo-tuzluluk incelemelerinde; Sr/Ba (1.32-5.24) ort: 2.870, Rb/K (0.0036-0.0089) ort:0.0062 ve %TOC/%S (0.38-3.36) ort:1.0033 olup, yapılan paleo-tuzluluk yeniden yapılandırmalarının birbirleriyle uyumlu oldukları ve gölün tuzlu su koşullarında olduğu belirlenmiştir. Detritik sedimanter kayaçlardaki silisyumun kaynağı ya detritik kaynaklı kuvars ya da biyojenik kavkı kaynaklı silisyumdur. Ilgın göl havzasında bitümlü kiltaşı örneklerindeki silisyumun tuzlu sığ göl suyu koşullarında yaşamış silis kavkılı diyatomelerden kaynaklandığı belirlenmiştir.