The Effects of Individual, Environmental, Cognitive, and Personality Factors on Motivation to Lead (MTL)

Abstract

Bu nicel çalışma bireysel, çevresel, bilişsel ve kişilik faktörlerinin liderlik motivasyonunu nasıl etkilediğini incelemektedir. Çalışmanın evrenini İstanbul’da görev yapan 43.878 lise öğretmeni; örneklemi ise küme örnekleme yöntemiyle seçilmiş 381 öğretmen oluşturmaktadır. Bu çalışmada bireysel değişkenlerden cinsiyet, medeni durum, yöneticilik deneyimi, eğitim ve mesleki kıdem incelenmiştir. Çevresel değişkenlerden ise kurumsal çevrenin kısıtlayıcılığı, rol belirsizliği ve liderlik prototipleri incelenmiştir. Öğretmenlerin liderlikle ilgili bilişsel kapasitelerini belirlemek için liderlik özyeterliği ölçeği kullanılmıştır. Liderlik etme motivasyonu (LEM) üzerinde etkili olabilecek kişilik değişkenlerini ölçmek için on maddelik kişilik envanteri kullanılmıştır. Veri analizinde betimleyici istatistikler, korelasyon katsayıları, ortalama, standart sapma ve hiyerarşik çoklu regresyon kullanılmıştır. Bulgulara göre, yöneticilik deneyimi, lisansüstü eğitim, kıdem, yön belirleme konusundaki özgüven, dışadönüklük, duygusal dengelilik ve deneyime açıklık öğretmenlerin duygusal kimlik LEM’lerini artırmaktadır. Cinsiyet, medeni durum, kurumsal çevrenin kısıtlayıcılığı, rol belirsizliği, liderlik prototipleri, takipçilerin adanmışlığını kazanma, engelleri aşma, uyumluluk ve sorumluluk, öğretmenlerin duygusal kimlik LEM'ini yordamamaktadır. Çalışma aynı zamanda kurumsal çevrenin, rol belirsizliğinin ve liderlik prototiplerinin, bireylerin kişilikleri ve duygusal-kimlik LEM'iyle eşleşen liderlik rollerine ilişkin algılarını değiştirmediğini bulmuştur. Hesapçı olmayan LEM, lisans derecesine sahip, yönlendirme konusunda kendine güvenen, uyumlu, sorumlu ve duygusal olarak istikrarlı niteliklere sahip öğretmenlerde daha yüksektir. Son olarak, deneyime açık ve birlikte çalıştıkları müdürler liderlik prototipleriyle uyumlu, erkek ve evli öğretmenlerin sosyal-normatif LEM'leri görece daha yüksektir.