A Resettlement Story from The Black Sea to The Mediterranean: The Case of The People of Çaykara, Trabzon in Kırıkhan, Hatay

Abstract

Türkiye’de iskân, 2510 ve 7269 sayılı Kanunlar ile düzenlenmektedir. 1959’da Trabzon, Çaykara’daki sel ve heyelan nedeniyle Kabataş (Fotinos), Şahinkaya (Şur), Ulucami (Zeno) köylerinden 408 aile 1965’te Hatay, Kırıkhan’a yerleştirilmiştir. Bu çalışma, 1965’te Kırıkhan’a yerleştirilen Trabzonlular ya da “Lazlar” olarak bilinen Çaykaralıların iskân süreçleri, sosyal, kültürel ve ekonomik ilişkileri üzerinden sosyal politika uygulaması olarak iskân araştırılmıştır. İskânda Devlet, Çaykaralılara bahçe ve ahırı olan ev ve Amik ovasında 20-30 dönüm tarla vermiştir. Akdeniz iklimi ve kültürüyle tanışan Çaykaralılar, sosyal, kültürel ve ekonomik zorluklarla karşılaşmışlardır. Nitel araştırma yöntemi kullanılan bu araştırmada derinlemesine görüşme ve gözlem teknikleriyle veri toplanmıştır. Bu çalışmada doğal afet sonrası bir sosyal politika uygulaması olarak değerlendirilen iskânın, Çaykaralıların gündelik, sosyal, kültürel ve ekonomik yaşamlarına ve Kırıkhanlılarla etkileşimlerine etkisi incelenmiştir. Araştırmada, 1965’teki iskânın Çaykaralıların sosyo-kültürel ve ekonomik yaşamlarında değişiklik yarattığı, Kırıkhanlılarla etkileşime girmelerine neden olduğu, karşılaştıkları zorlukların çalışkanlık, dayanışma, hemşerilik ve imeceyle üstesinden geldikleri tespit edilmiştir. Bu sürede Çaykaralılar, Karadeniz’in sosyal ve kültürel özelliklerini koruyarak Akdeniz kültürünü benimsemişlerdir. Buğday ve pamuk tarımını öğrenen Çaykaralılar, devletin sağladığı ev ve tarla desteğiyle sermaye biriktirerek ticaret, sanayi ve inşaat sektörüne girmişler ve Kırıkhan’da ekonomik güç kazanmışlardır. Sonuçta, Kırıkhan’da yaşamaktan memnun olan Çaykaralıların iskânı, diğer zorunlu göç örnekleriyle karşılaştırıldığında “ayrıcalıklı iskân” olarak adlandırılmış ve değerlendirilmiştir.