Revize Edilmiş Diyabet Öz Bakım Envanteri’nin ve Algılanan Diyabet Öz Yönetimi Ölçeği’nin Türkçe Geçerlik ve Güvenirliğinin İncelenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada Revize Edilmiş Diyabet Öz Bakım Envanteri’nin (RDÖBE) ve Algılanan Diyabet Öz Yönetimi Ölçeği’nin (ADÖYÖ) Türkçe versiyonlarının geçerlik ve güvenirliğini n değerlendirmesi amaçlandı. Gereç ve Yöntemler: Bu çalışma metodolojik tipte tasarlanmıştır. Ölçeklerin Türkçeye çevirisi çeviri-geri çeviri yöntemi ile yapılmış ve 14 uzman tarafından kapsam geçerliği değerlendirilmiştir. Son test aşamasında ölçekler 150 tip 1 ve 328 tip 2 diyabet hastasına uygulanmıştır. Ölçeklerin yapı geçerliği açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi (AFA ve DFA), yakınsak ve bilinen gruplar geçerliği ile test edilmiştir. Ölçeklerin güvenirliğini belirlemek için Cronbach-α ile iç tutarlılığı değerlendirilmiştir. Test-tekrar test güvenirliği için sınıf içi korelasyon katsayısı (ICC) hesaplanmıştır. Ölçek puanları arasındaki ilişki Spearman Korelasyon Katsayısı ile incelenmiştir. Bulgular: Tip 1 diyabet grubunda AFA; RDÖBE ve ADÖYÖ’nin tek faktörlü yapıları için faktör yüklerinin 0,371 ile 0,794 arasında; tip 2 diyabet grubunda ise RDÖBE ve ADÖYÖ’nin tek faktörlü yapıları için faktör yüklerinin 0,353 ile 0,756 arasında olduğunu göstermiştir. Her iki diyabet grubunda ölçeklerin DFA sonucu tek faktörlü yapıları doğrulanmış ve uyum indeksleri kabul edilebilir düzeyde bulunmuştur. Ölçeklerin test-tekrar test güvenirliği için ICC değerleri >0,9 bulunmuştur. Cronbach-α, Tip 1 diyabet grubunda RDÖBE için 0,831, ADÖYÖ için 0,784 iken tip 2 diyabet grubunda RDÖBE için 0,785, ADÖYÖ için 0,822’dir. Ayrıca ADÖYÖ ile RDÖBE puanları arasında da orta düzeyde pozitif ilişki saptanmıştır ( r= 0,553; p