17. Yüzyıl İngiltere’sinde Gizli Bir Üniteryan: Isaac Newton

Abstract

Isaac Newton (1642-1727) bilim tarihinin en önemli figürlerinden biridir. Evrensel çekim yasası ve hareket yasaları da dahil olmak üzere fizik ve matematikte çığır açan keşifler yapmıştır. Ayrıca hem teorik hem de pratik simya ile derinlemesine ilgilenmiştir. Newton, bilimsel çalışmalarının yanısıra yetişkinlik hayatı boyunca erken Kilise tarihi ve Kutsal Kitap’ın yorumu konularında da kalem oynatmış bir isimdir. Teoloji alanındaki görüşleri çok bilinmese de Newton’ın bu bahiste önemli açılımları vardır. Özellikle teslis hakkındaki görüşlerinin gelenekten ayrılan bir yaklaşıma sahip olduğu ifade edilebilir. Tanrı’nın sıfatları, Mesih ve Kefareti, teslisin uknumları olan Baba ve Oğul Newton’ın üzerinde durduğu temel teolojik konulardan bir kaçıdır. Bahsi geçen konuları irdelerken temel kaynak olarak Kutsal Kitap’ı referans aldığı, bunun yanında Augustinus, Athanasius ve Origen gibi kilise babalarının yorumlarına da hakim olduğu bilinmektedir. Bu makalenin temel iddiası Newton’ın Üniteryanizm olarak ifade edilen harekete Hıristiyanlık anlayışı bakımından özellikle de İsa Mesih konusunda çok yakın olduğudur. Bu bakımdan makalede Isaac Newton’ın teslis hakkındaki düşüncelerinin bir analizi yapılmaktadır. Çalışmanın amacı, teslis karşıtı görüşleriyle temayüz eden Isaac Newton’ın teslis hususunda Hıristiyan geleneği içerisinde nerede konumlandırılabileceğini tespit etmektir.