Liderlik Yönelimi ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisinde Psikolojik Sözleşmenin Aracı Rolü: Adana İli Örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı, eğitim kurumlarında liderlik yönelimi, psikolojik sözleşme ve örgütsel özdeşleşme ilişkisini incelemektir. Araştırma Adana ilinde görev yapan 407 öğretmen ile yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemi, Seyhan, Yüreğir, Çukurova ve Sarıçam ilçelerindeki ortaokullardan tabakalı örnekleme tekniği belirlenmiştir. Veriler 2022-2023 eğitim öğretim yılının birinci döneminde toplanmıştır. Öğretmenlere liderlik yönelimi, psikolojik sözleşme ve örgütsel özdeşleşme ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS, LISREL ve Mplus programları kullanılarak analiz edilmiştir. Modeldeki ilişkileri doğrulamak amacıyla Bootstrapping tekniği kullanılmıştır. Bulgular okul müdürlerinin liderlik yönelimlerinin öğretmenlerin örgütsel özdeşleşmeleri üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Ayrıca okul müdürlerinin yapısal liderlik yönelimi öğretmenlerin işlemsel psikolojik sözleşmeleri üzerinde anlamlı bir etkiye sahiptir. Okul müdürlerinin sembolik liderlik yönelimi öğretmenlerin ilişkisel psikolojik sözleşmeleri üzerinde anlamlı bir etkiye sahiptir. Araştırmada elde edilen bir başka bulgu ise öğretmenlerin işlemsel ve ilişkisel psikolojik sözleşme algıları öğretmenlerin örgütsel özdeşleşmeleri üzerinde anlamlı bir etkiye sahiptir. Psikolojik sözleşmenin işlemsel boyutu, insan kaynakları yönelimli liderlik ile örgütsel özdeşleşme ilişkisinde aracılık rolü oynamaktadır. Araştırma sonunda politika yapıcılara eğitim kurumlarında liderlik yönelimi konusunda çalışma yapmaları ve uygulayıcılara ise öğretmenlerin bireysel ihtiyaçları doğrultusunda psikolojik sözleşme ve örgütsel özdeşleşme konularını gözden geçirmeleri önerilmiştir.