Özel Gereksinimli Çocuk Sahibi Olan Annelerin Günlük Yaşamlarında Toplumsal Cinsiyet Etkisi

Abstract

Kadınlar için sosyal yaşamın çeşitli alanlarında dezavantajlılık durumları yaşanmaktadır. Özellikle cinsiyet temelli olarak rol ve sorumlulukların eşitsiz dağılımı noktasında kadınların ev içi alanda ve çocuk bakımında yüksek sorumluluk üstlendikleri görülmektedir. Bu noktada özellikle özel gereksinimli çocuğa sahip kadınların daha fazla zorlandıkları düşünülmektedir. Buradan hareketle yapılan çalışmanın amacı özel gereksinimli çocuğa sahip kadınların ev içinde ve kamusal alanda onlara yüklenen cinsiyet rolleri nedeniyle yaşadıkları zorlukları saptamaktır. Nitel araştırma deseni ile kurgulanan çalışma kapsamında özel gereksinimli çocuğa sahip olan 28 kadın ile derinlemesine mülakat yapılmıştır. Çalışma kapsamında kadınların ev içi işlerde eşlerinden destek görmediği saptanmıştır. Çocuk bakımı konusunda ise kadınlar sorumluluğun eşit bir şekilde paylaşılması gerektiğini düşünmektedirler. Ayrıca süreç içinde yardım ve destek alan kadınların daha sağlıklı ilişkiler kurduğu, çaresizlik ve tükenmişlik gibi durumlarla karşı daha güçlü bir duruş sahibi oldukları saptanmıştır. Özellikle erkek eşlerin dışarıda çalıştıkları için çocuklarla zaman geçirme konusunda daha pasif bir konumda oldukları ve kadınların çocuklarla daha çok ve ev içinde zaman geçirdikleri görülmüştür. Yapılan çalışma sonucunda toplumsal cinsiyet rollerinin kadınlara bu özel süreçte daha fazla sorumluluk yüklediği ve sosyal yaşamın eşitlikçi paylaşımı konusunda bireylerin bilinçlendirilmesi gerektiği ortaya koyulmaktadır. Bu durum hem çocuk sağlığı ve gelişimi hem de kadınların sağlıklı fizyolojik ve psikolojik durumu için oldukça önemlidir.