MODERN DİN ALGISI: AHLAKİ TERAPÖTİK DEİZM

Abstract

Deizm olgusu günümüzde din bilimleri alanında çokça tartışılan konulardan biridir. Bu bağlamda deizmin mahiyeti ve tarihi seyri akademik çalışmalarda sıkça tartışılmakta araştırmacılar tarafından bu konu üzerinde fikir birliğine varılamamaktadır. Deizm konusu akılcılığın ve reform hareketlerinin ortaya çıkışından itibaren gün yüzüne çıkmaya başlamıştır. Deizmin mahiyeti ve tarihi serüveni tartışılmadan deizm hakkında yapılacak bir çalışma konunun tam anlamı ile anlaşılmasını imkânsız kılmaktadır. Deizmin temel iddiaları ve tarihi gelişimi incelendikten sonra ülkemizde ve dünyada yaygınlaşması üzerine durulacaktır. Son olarak Ahlaki Terapötik Deizm kavramı incelenip bu konudaki tartışmalar değerlendirilecektir. Bu makale resmi istatistiki verilerden de yararlanılarak literatür tarama tekniğine göre yapılmıştır. Çalışmanın temel amacı deizmin tarihi süreçte aldığı şekilleri ortaya koymak, ülkemizde ve farklı coğrafyalarda deizmin yaygınlaşmasının altında nedenleri bulmak ve günümüzde gençler arasında etkili olan ATD’i araştırmaktır. Çalışma bu haliyle ülkemizde hakkında yeterli kaynak bulunmayan ATD konusu özelinde literatüre zenginlik katacaktır. Çalışma sonucuna göre, modern deizme yöneliş ülkemizde ve Batı toplumlarında artış göstermektedir. Ek olarak, kendini deist olarak tanımlamayan belirgin yetişkinler yaşam tarzı ve inanç şekli açısından ahlaki terapötik deistik inançlara yönelmektedirler. Gençler bu yaklaşıma göre sorunlarla karşılaştıklarında dua ve ibadet etmekte ancak kişisel işleri ve yaşamlarına kurumsal dinin taleplerinin müdahalesini istememektedirler. Gençler, ahlaki anlamda iyi olan insanların hangi dine mensup olurlarsa olsunlar cennete gideceklerine inanmakta ve temel dini öğretilere uzak durmaktadırlar. ATD Hıristiyan Batı toplumlarında yaygınlaşan ahlaki terapötik deistik yaklaşımın Türkiye’de de gider etkili olmaya başladığı anlaşılmaktadır.