TEMEL BİLEŞENLER ANALİZİYLE EKONOMİK FAALİYET ALANLARININ MESLEKİ RİSK SIRALAMA VE GRUPLAMA ÇALIŞMASI

Abstract

İş güvenliği disiplini kapsamında işyerlerindeki risk düzeyleri tespit edilmektedir. Ancak tespitler genelde maruziyetlere göre objektiflikten uzak olmaktadır. İşyeri düzeyindeki mesleki risk sınıflandırmaları da aynı zamanda iş kolu veya mesleklere göre de genelleştirilebilmektedir. Riskten çok tehlike boyutu ön plana çıkartılarak sınıflandırmalar yapılmaktadır. Diğer bir deyişle tehlikenin oluşumu durumunda yaşanacak hasar, mesleki risk sınıflandırmasında belirleyici olmaktadır. Hâlbuki tehlikenin oluşumu durumunda yaşanacak risk kadar belki de daha da önemli olanıysa tehlikenin oluşma olasılığıdır. Bu çalışmada da 88 faaliyet alanına göre işgöremezlik durumu ve sürelerine dayanarak mesleki risk sıralama ve gruplama çalışması gerçekleştirilmiştir. Yapılan uygulamada SGK’nın 2017 istatistik yıllığı verilerinden yararlanılmıştır. Analiz yöntemi olaraksa temel bileşenler analizinden faydalanılmıştır. Analiz sonucunda elde edilen birinci temel bileşen skoru mesleki risk endeksi olarak kabul edilmiştir. İlk temel bileşenin varysan açıklama yüzdesi %93,36’e ulaşmıştır. Uygulamalar SPSS 24. İstatistik paket programında gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular yüksek mesleki riskin olduğu faaliyet alanlarının diğerlerine göre işyeri büyüklüğünün daha fazla olduğunu göstermektedir. En riskli faaliyet alanıysa kömür ve linyit faaliyet alanı olarak tespit edilmiştir. Hukuki ve muhasebe faaliyetleriyse mesleki riskin en az olduğu faaliyet alanını oluşturmaktadır.