Akıllı Telefondan Düşünümsel Bağ Koparma Ölçeği: Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Abstract

Bu çalışma Matthes, Karsay, Hirsch, Stevic ve Schmuck (2022) tarafından geliştirilen ve Reflective Smartphone Disengagement Scale olarak adlandırılan ölçeğin Türkçeye uyarlanmasını, uyarlanan ölçeğin geçerlik ve güvenirliğini sınamayı amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada öncelikle çeviri ve geri çeviri süreçleri yürütülmüş olup uzman paneli gerçekleştirilmiştir. Devamında 18-40 yaş aralığında yer alan kişilerden oluşan üç araştırma kümesinden farklı zamanlarda veri toplanarak açımlayıcı faktör analizi (N=354), doğrulayıcı faktör analizi, geçerlik ve güvenirlik analizleri (N=413) ve test-tekrar test güvenirliğine (N=55) yönelik işlemler gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda 6 madde ve tek faktörden oluşan Likert tipi orijinal ölçek, 4 madde ve tek faktör olacak şekilde Türkçeye uyarlanmış ve Akıllı Telefondan Düşünümsel Bağ Koparma Ölçeği şeklinde adlandırılarak alanyazına kazandırılmıştır. Ölçeğin açıkladığı toplam varyans %55.941 iken ölçek maddelerinin standardize edilmiş faktör yükleri .517 ile .798 arasında değişmektedir. Ayrıca ölçekteki en düşük R2 değeri .267, ölçeğin Cronbach’s alpha katsayısı (α) .737’dir. Yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ise ölçeğin uyum indekslerinin tamamının oldukça “iyi değerlere” sahip olduğu görülmüştür (CFI=.994, TLI=.982, NNFI=.982, IFI=.994, RMSEA=.050, SRMR=.020, GFI=.995). Tüm bu bulgular ve çalışma içerisinde gerçekleştirilen diğer analizler sonucunda Türkçeye uyarlanan ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğu araştırmacılar tarafından ortaya konmuştur.