From Ancient Greek to the Modern Era: Political Theology in the West

Abstract

Öz İnsan hayatta anlamlandıramadığı belirsizliklere karşı koymak, anlamak ve başa çıkmak için bilhassa dini ve inancı temel alır çünkü din, insan hayatına anlam kazandıran önemli bir araçtır. İnsan iktidarın gücünü kabullenmek, otoritesine itaat etmek ya da onunla başa çıkmak noktasında da dinle tarihsel, politik ve teolojik bir bağ kurar. İktidar alanlarında din ile karşılıklı etkileşim ise politik teolojiyi tarihsel ve sosyolojik bir gerçeklik olarak doğrudan ortaya çıkarır. İnsanlığın siyasi tarihinin her evresinde din mitlerle inşa edilmiş bir "teopolitika” süreci olarak daim karşımıza çıkmaktadır. Kapsam olarak ise politik teoloji siyaset, din ve devlet/iktidar mekanizması arasındaki her türlü formdaki ilişkiyi içermektedir. Bu doğrultuda politik teoloji iktidar ilişkisi ekseninde kutsal metinler, vahiy, mucize, inanç, itaat ve Tanrı gibi kavramlardan hareket eder ve insana toplumsal meselelere yönelik metafizik bilgiler sunar. Politik teoloji birçok toplumda iktidar alanına dair kurumları etkileyen, onlara meşruiyet ve istikrar sağlayan bir araçtır. Bu araç siyasi ve hukuki gücün kullanılmasını meşrulaştırır, siyasal iktidarı yüceltir ve mevcut otoriteyi pekiştirir. Bu manada politik teoloji içinde doğduğu birçok toplumun ve devletin çimentosu konumundadır. Her ne kadar politik teolojinin dönemsel olarak gücü ve etkisi farklılaşsa da, Antik Yunan’dan Ortaçağ’a, ulus devletten modern demokratik düzene kadar her mertebede politik teolojinin bir şekilde izlerini gözlemlemek mümkündür. Hatta Aydınlanma, sekülerizm, devrim hareketleri ve modernizmin etkisiyle din ve iktidar arasındaki bağı ortadan kaldırdığı söylenen dönemlerde dahi politik teoloji bir şekilde muhalif olanın kurtuluş reçetesi olarak hayat bulmuştur. 19. yüzyılın sonlarına doğru politik olanın teolojiyle bağı da modernizmin yaşadığı kriz sonucu yeniden kurulmuştur. Sonuç olarak dün olduğu gibi bugün de politik teolojinin hayatımızın bir noktasında var olmadığını söylemek güç görünmektedir.