Affiliation:
1. Hacettepe Üniversitesi
Abstract
Orta Çağ İslâm dünyasına ait pek çok kaynak türünde, geçmişte hüküm sürmüş hükümdarların biyografileri, hikmetli sözleri ya da siyaset anlayışları üzerinden dönemin yöneticilerine ahlâk ve iyi idare konulu çeşitli mesajlar verildiği görülür. Bu tür kayıtlarda dikkat çekici olan şey, sadece Müslüman hükümdarların değil aynı zamanda İslâm öncesinde hüküm sürmüş birçok Sâsâni hükümdarının da birer ahlâk ve fazilet timsali olarak sunulmasıdır. İlk Müslümanların Rum-İran savaşında ehl-i kitâb olmaları hasebiyle Bizans tarafını tutmaları, Emevileri Sâsâni [ve Bizans] imparatorluk modelini örnek aldıkları için zemmeden gelenek, siyaset ve şeriat arasında kurulan sıkı bağ ve en önemlisi Araplarla İranlılar arasındaki efdaliyet tartışmaları dikkate alındığında bu durum şaşırtıcı görünmektedir. Abbâsi, Saffâri, Sâmâni, Gazneli saraylarındaki Fars etkisi ve İran kökenli kâtip, tarihçi ve devlet adamları tarafından Fars edebiyatından Arapçaya yapılan tercümeler meseleyi izah etmeye yardımcı olmakta, ancak tam olarak açıklamaya yetmemektedir. Bu çalışmada Orta Çağ İslâm yazınında örnek siretiyle temayüz eden Sâsâni hükümdar tiplemesi kısaca tanıtılacak, ama asıl önemlisi yukarıda temas edilen hususlara rağmen Sâsâni hükümdarlarıyla ilgili güzel ahlâk ve iyi idare konulu rivayetlerin İslâm yazınında yaygınlık kazanmasının sebepleri tartışılacaktır.
Publisher
Ortacag Arastirmalari Dergisi
Subject
Medical Assisting and Transcription,Medical Terminology
Reference52 articles.
1. Arjomand, Said Amir; “ ‘Abd Allah al-Muqaffa‘ and the ‘Abbasid Revolution”, Iranian Studies, 27/1-4 (1994), s. 9-36.
2. Balcı, Musa; Taşa Kazınmış Sözler: İslâm Öncesi Fars Öğüt Edebiyatı, Büyüyenay Yayınları, İstanbul, 2016.
3. Bosworth, C. H.; “The Heritage of Rulership in Early Islamic Iran and the Search for Dynastic Connections with the Past”, Iranian Studies, XI/1-4 (1978), s. 7-34.
4. Bulliet, Richard W.; “Conversion to Islam and the Emergence of a Muslim Society in Iran”, Conversion to Islam, (Ed. Nehemia Levtzion), Holmes and Meier Publishers, 1979.
5. el-Câhîz, Ebû Osmân ‘Amr b. Bahr; Kitâbü’t-Tâc fî Ahlâki’l-Mülûk, (Nşr. Ömer et-Tabbâ‘), Dârü’l-Erkam, Beyrut, ty.