Yüksek Öğretimde Sıfır Atık Yönetimi: Kimya Bölümü Öğrencileri Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Tüm dünyada doğal kaynakların korunması, insan sağlığına ve çevreye zararlı materyallerin kullanımının ortadan kaldırılması veya sınırlandırılmasının yanı sıra üretilmiş materyallerin tekrar kullanılması için çeşitli projeler yürütülmektedir. Çevre projelerinin üretilmesi, uygulanabilmesi ve toplumla bütünleştirilebilmesinde en önemli rollerden birini üniversiteler üstlenirler. Ülkemizde pek çok üniversite yerleşkesinde sıfır atık çalışmaları yürütülmektedir. Bu çalışmanın ana amacı iş sağlığı ve güvenliği kapsamında çevre güvenliğini tehdit eden katı atıkların azaltılması ve geri dönüştürülmesi farkındalığının üniversitelerin kimya bölümü öğrenci ve akademik personelinin algısı ile ortaya koymak ve üniversiteler arasında farklılık olup olmadığını tespit etmektir. Çalışmada politika, süreç ve uygulamaları analiz etmek için üç ifade kullanılmıştır. Bunlar sırasıyla, “Kampüste sıfır atık amaçlanmaktadır ve bunun için herkesin uyduğu politikalar bulunmaktadır” (İ1), “Atıklar toplama yerlerine bırakılmaktadır (İ2)” ve “Kampüste katı atıkların azaltılması/tekrar kullanılabilen malzemelerin tercih edilmesi için sürekli girişimler olmaktadır (İ3)”. Toplanan verilere tanımlayıcı istatistiksel analizler yapılmış ve tüm katılımcılar açısından yerleşkelerinde katı atıklarla ilgili politikaların bulunmasına rağmen girişimlerde eksikler olduğunu düşündükleri görülmüştür. Üniversiteler arasında katı atık bilinci açısından fark olup olmadığı tek yönlü varyans analizi ile değerlendirilmiş ve üniversiteler arasında akademik personel açısından fark olmadığı ama öğrenci katılımcılar açısından fark olduğu hesaplanmıştır. Ülkemizin en çok tercih edilen ilk on üniversitesinin dördünde yürütülen bu çalışmada uluslararası parametreler kullanılarak ölçülen çevre bilinci ve sürdürülebilirlik performansları ülke ortalamasının çok üstünde olmasına rağmen hem öğrencilerin hem de akademik personelin yapılan çalışmaları sadece ortalama olarak değerlendirdikleri hesaplanmıştır. Bu durum üniversitelerimizin gelecekte yapacakları çalışmalar için umut vermektedir.