Çatışma Çözümü, Uzlaşma ve Diasporanın Rolü Açısından Türkiye Ermenistan İlişkileri

Abstract

Türkiye ve Ermenistan arasındaki sorunlar, farklı ve aktif olmayan bir çatışma türü olarak yer almaktadır. Bu ilişki türüne Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki aktif çatışma ve Ermeni diasporanın rolü eklendiğinde ise mevcut literatüre aykırı olan bir durum ortaya çıkmakta, hem bölgesel ilişkiler hem çatışma çözümü önerileri daha karmaşık hale gelmektedir. Diaspora gibi güçlü ve ek bir etken komşuluk ilişkilerindeki sorunları derinleştirebilmektedir. Ermeni diaspora, kendi içinde farklılıkları olan bir topluluk olsa da 1915 olaylarının soykırım olarak tanınması, Ermeni kimliği ve Dağlık Karabağ’ın durumu konusunda güçlü ve ısrarcı ortak fikirlere sahiptir ve kendi önceliklerini Ermenistan’ın siyasetinden öncelikli tutmak istediğinde Ermenistan’ın iç ve dış politikasını etkileme potansiyeline sahiptir. İyi komşuluk ilişkileri geliştirebilmek için çatışma çözümü ve uzlaşma çalışmaları başlatmak gereklidir. Ancak diasporanın etkisi ve tutumu dikkate alınmadan hakiki ve uzun vadeli uzlaşma gerçekleşemeyecektir. Makalede, olumlu ilişkiler geliştirebilmek için günümüze odaklanan, ticari, iktisadi, siyasi ve eğitime ilişkin girişimler ile iş birliği içeren ve karşılıklı güven geliştirmeye önem veren araçsal uzlaşma yaklaşımı önerilmektedir. Çalışmada, uzlaşma yaklaşımları, üç ülkenin komşuluğunda uygulanabilecek uzlaşma modeli, diasporanın rolü ve uzlaşma yaklaşımlarındaki etkisi incelenecektir.