Seven Climate Understandings in Sharif al-Idrisi and Ibn Khaldun: Different Approaches, Different Reasons

Abstract

Öz: Helenistik dönem düşünürleri, doğulan zamanın, bu zamanda gezegen ve yıldızların göyüzündeki pozisyonlarının, yaşanılan mekânda görülen iklimin insan tabiatı, dış görünüş ve denge üzerinde etkili olduğuna inanıyorlardı. Özellikle iklim bu konuda çok belirleyiciydi. Bu nedenle Yer’in bilinen kısımlarını beş veya yedi iklim zonuna böldüler. İklim düşüncesi, çeviriler yoluyla İslam bilim ve kültür çevrelerine ulaştı. Süreç içinde İslam bilim çevreleri tercüme ettikleri bu eserleri öğrendiler ve özgün eserler ürettiler. Ancak İdrisi gibi bilim insanları belki de bulundukları şartlar gereği daha çok Batı kaynaklı, özellikle Batlamyus etkisinde kalarak eserler neşretmişlerdir. İdrisi’nin bu konudaki görüşleri ondan yüzyıllar sonra, Mukaddime adlı eserinde İbn Haldun tarafından bazı farklarla tekrar ele alınmıştır. Çalışmanın amacını, dile getirilen anlamda el-İdrisi’den İbn Haldun’a yedi iklim anlayışının farklı yansımalarını ortaya koymak oluşturmaktadır. Yöntem olarak doküman analizi ve hermeneutikten yararlanılmıştır.