Karşıt Kamusal Alan Olarak Gecekondu ve Toplumsal Hareketlere Türk Sinemasından Bakmak

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin 1970’li yıllarında yaşanan gecekondulaşmayı karşıt kamusal alanlar olarak konumlandırarak, sinemanın imgeleri aracılığıyla gecekondularda gerçekleşen yıkıma karşı direniş pratiklerini toplumsal hareketler literatürüne içkin kavramlarla analiz etmek; sosyal bir anlam yaratmaktır. Bu amaca yönelik olarak öncelikle, sosyolojik bir olgu olarak iç göç ve gecekondulaşmaya değinilmiştir. Bu bağlamdan yola çıkılarak, gecekondulaşmanın kent çeperlerinde meydana getirdiği kendilerine içkin kamusal alanlar, karşıt kamusal alan literatürü içerisinden değerlendirilmiştir. Kültürel bir ürün olarak sinemanın toplumsal olan ile ilişkisi sonucunda gecekondu hareketlerine dair görünür kıldığı direniş pratiklerinin incelenmesinde ise sosyolojik film analizi kullanılmıştır. Filmlerin analizinden elde edilen bulgular ışığında, gecekondu bölgelerinde yaşayanların toplumsal hareketler açısından birbirinden farklılaşan eylem/direniş örnekleri gösterdiğine ulaşılmıştır. Filmlerde açığa çıkan ortak vurgu ise bireysel olarak başlayan direnişin toplumsal bir sürece dönüşme potansiyelini barındırdığıdır.