Ekonomik Sürdürülebilirlik Açısından Sınır Şehirlerinde Sağlık Turizmi Pazarının SWOT AHP Yöntemiyle Analizi: Edirne Örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı; karayoluyla seyahat eden yabancıların geçiş ve varış noktası olan sınır şehri Edirne’nin sağlık turizmine yönelik mevcut durumunu ortaya koyarak, pazarın gelişmesine yönelik stratejileri belirleyebilmektir. Bu amaçla; ilgili alan yazın Sistematik Literatür Tarama (SLT) tekniğiyle incelenmiş ve 2023 yılı Haziran ayında oluşturulan uzman havuzuyla yapılan görüşmeler neticesinde ilin sağlık turizmine yönelik SWOT matrisi (GZFT Analizi) oluşturulmuştur. Oluşturulan matris bileşenleri, önem derecelerinin belirlenmesi için Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Prosesi (Analitik Hiyerarşi Süreci -AHP) ile 44 soru formuna dönüştürülerek uzman değerlendirmesine sunulmuştur. SWOT matrisi oluşturulurken şehrin sağlık turizmi faaliyetlerinin medikal turizm pazarında yoğunlaştığı tespit edilmiş, bu duruma uygun alt bileşenler oluşturulmuştur. Medikal turizme yönelik uzman görüşüne başvurulan karşılaştırmalar neticesinde Güçlü Yanlar matris bileşenlerinin en yüksek önem derecesine sahip olduğu ve bunu Fırsatlara ilişkin alt bileşenlerin takip ettiği görülmüştür. Şehirde sektörel sürdürülebilirliği sağlayan stratejiler de güçlü yanlar ve fırsatlara odaklanarak, zayıf yanlar ve tehditlere karşı alınabilecek önlemler üzerine oluşturulmuştur. Araştırma bulgularına göre en güçlü matris elemanı G1 (Sağlık Kurumlarının Yetkinliği) ve en düşük önem seviyesine sahip olanı ise şehirdeki sağlık turizmi yetki belgeli kurumlarda uluslararası akreditasyon olmamasıdır. Şehirde sağlık turizmi pazarının gelişmesi için özelleştirilmiş dış pazar tanıtımlarıyla nitelikli turist sayısının arttırılabilmesi önemlidir. Bu sayede sektörde yer alan işletmelerin ve bölgenin gelirlerini arttırarak ekonomik sürdürülebilirlik sağlanabilecektir. Bu bağlamda oluşturulan en önemli stratejiler arasında; geçiş kolaylığı tanınan, yaş ortalaması yüksek sınır komşusu Avrupa ülkelerine yönelik farklılaştırılmış pazarlama teknikleriyle tanıtım yapmak, şehirdeki uzman hekimlerin öne çıkarılarak hastalarla doğrudan iletişime geçebilecek bir turizm portalı oluşturmak yer almaktadır. Makro açıdan bakıldığında ise sınır şehri olarak Edirne’nin ve içinde yer aldığı Trakya Bölgesinin sağlık turizminde serbest bölge olabilmesine yönelik hükümet politikalarına etki edebilecek, yerli ve yabancı yatırımcıları bölgeye çekebilecek unsurların analiz edildiği rapor ve çalışmaları hazırlanması önem arz etmektedir. Şehirdeki turizm faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi sektörel istihdamı ve etkilediği tüm işletmelerdeki istihdamı arttırabilecek, ekonomik sürdürülebilirliğe katkıda bulunacaktır.