Programy rewitalizacji – uniwersalny czy unikatowy sposób rozwiązywania problemów? Krytyczna analiza programów rewitalizacji wybranych gmin wiejskich i miejsko-wiejskich

Abstract

Celem artykułu jest wykazanie spójności strategii rewitalizacji (wyznaczonych programami rewitalizacji) z istniejącymi sytuacjami kryzysowymi w gminach (zdiagnozowanymi w programach), czemu służyć będzie, po pierwsze, zdefiniowanie sytuacji kryzysowych, a po drugie, identyfikacja strategii naprawczych w różnych typach gmin (wiejskich i miejsko-wiejskich). Zastosowaną metodą badawczą była analiza treści i analiza porównawcza. Założono, że charakterystyka gminy determinuje sposób działania samorządu terytorialnego, a tym samym przyczynia się do wyboru konkretnej strategii, według której prowadzona jest rewitalizacja. Analizie poddano gminy wybrane celowo – różnią się one strukturą zatrudnienia i związanym z nią rodzajem struktury społecznej, określonej specyficznym układem grup społeczno-zawodowych. Przeanalizowano 15 programów rewitalizacji – już tak niewielka liczba zbadanych przypadków pozwoliła wskazać pewne prawidłowości w wyborze ścieżki rewitalizacji. Na podstawie analizy stwierdzono niepokojąco dużą liczbę podobieństw w zakresie analizowanych elementów programów rewitalizacji. Okazało się, że charakter podmiotu nie determinuje wyboru ścieżki przeprowadzenia procesu rewitalizacji. W dokumentach znalazły się ujednolicone diagnozy i projekty rewitalizacji. Ponadto zidentyfikowano szereg uchybień w konstrukcji dokumentów, które mogą negatywnie wpłynąć na skuteczność ich wdrażania.