Możliwości adaptacyjne poznańskich powojennych osiedli mieszkaniowych do zmian klimatu

Abstract

Artykuł ma na celu zaprezentowanie przykładów osiedli, których struktury urbanistyczne i struktury zieleni stwarzają różne możliwości adaptacji do zmian klimatu. W artykule przedstawiono analizy jakościowe (metodą studium przypadku) dla dziesięciu wybranych osiedli mieszkaniowych miasta Poznania w aspekcie możliwości adaptacji do zmian klimatu. Wybrane przykłady scharakteryzowano z uwzględnieniem następujących cech: powierzchnia całkowita osiedla, powierzchnia zieleni, powierzchnia zabudowy, kubatura zabudowy, liczba mieszkańców, przeważające struktury zieleni w obrębie osiedli, liczba miejsc parkowania, rok powstania osiedla. Na podstawie tych cech opracowano wskaźniki natężenia zieleni. Następnie metodą porządkowania liniowego sporządzono ranking rozpatrywanych osiedli. Osiedla z połowy i końca XX w. charakteryzuje znacznie większy udział terenów zieleni oraz wysokie walory krajobrazowe, które są skutkiem stosowania dawnego normatywu urbanistycznego i obowiązującego wówczas reżimu funkcjonalnego, krajobrazowego i użytkowego dla osiedli mieszkaniowych. Wyniki wskazują, że osiedla te mają znacznie większy potencjał adaptacyjny do zmian klimatu w przeciwieństwie do osiedli współczesnych. W  celu zobiektywizowania tej tezy dokonano jej częściowej weryfikacji, analizując wycinkowo zależność niektórych ilościowych parametrów użytkowych osiedli od natężenia zieleni: jej możliwości filtracyjnych i czystości powietrza, energochłonności ogrzewania budynków i komfortu ruchu pieszego w przestrzeniach między budynkami. Jak się okazuje, parametry te można m.in. w znacznym stopniu kształtować za pomocą odpowiednich układów zieleni.