Ludzie króla, czyli prokuratura francuska przed 1789 r.

Abstract

Prokuratura narodziła się we Francji w XIII w., gdzie następnie kształtowała się przez wiele stuleci, aby u schyłku monarchii absolutnej stać się trwałym, a zarazem niezwykle istotnym i wysoko cenionym elementem sądownictwa. W literaturze polskojęzycznej ten okres historii prokuratury traktowany był dotąd marginalnie. Chcąc wypełnić tę lukę, autor analizuje okoliczności powstania prokuratury francuskiej, a następnie omawia jej organizację, funkcjonowanie i najważniejsze zadania, skupiając się na XVII i XVIII w. Prokuratura jest ukazana w swoim historycznym kostiumie, który odłożony na bok odsłania instytucję borykającą się z wyzwaniami o charakterze ponadczasowym. Prokuratorzy ówcześni korzystają bowiem z daleko idącej niezależności, przy jednoczesnej podwójnej podległości królowi i hierarchii sądowej, a także odgrywają z powodzeniem sprzeczne niekiedy role członków sądownictwa i reprezentantów władzy królewskiej w sądach, obrońców praw indywidualnych i wyrazicieli interesów władzy centralnej, funkcjonariuszy tworzących prawo i czuwających nad jego stosowaniem, członków elity społecznej i adwokatów wdów i sierot. Autor opisuje także specyfikę ówczesnej prokuratury, w tym jej silne zróżnicowanie wewnętrzne na poszczególne kategorie funkcjonariuszy, a także jej funkcjonowanie w sposób kolegialny, co w parlamentach upodobniało ją do izby sądowej. Przytacza również przykłady działania prokuratorów w ówczesnych realiach prawnych, w tym prezentowane przez nich stanowiska procesowe.