Jawność rozprawy głównej w procesie karnym w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania karnego z 2016 roku

Abstract

Zasada jawności, jako jedna z naczelnych zasad procesu karnego, jest realizowana przede wszystkim na rozprawie głównej. Ustawa nowelizacyjna do Kodeksu postępowania karnego z 10 czerwca 2016 r. wprowadziła w tym zakresie zmiany modelowe. Artykuł został poświęcony omówieniu tych zmian. Pierwsza z nich dotyczy wyłączenia jawności rozprawy. Ustawodawca przyznał prokuratorowi prawo do wyrażenia sprzeciwu wobec wyłączenia jawności rozprawy, przy czym taki sprzeciw jest wiążący dla sądu. Ta regulacja wzbudza zastrzeżenia o charakterze konstytucyjnym, ponieważ godzi w konstytucyjne prawo do sprawiedliwego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd. O wyłączeniu jawności powinien decydować bezstronny i niezależny sąd, jako niezawisły organ państwowy najlepiej predestynowany do rozstrzygania kolidujących wartości. Druga zasadnicza zmiana polega na ustanowieniu jako reguły rejestracji audiowizualnej przebiegu rozprawy przez przedstawicieli środków społecznego przekazu. Sąd ma obowiązek dopuścić ich do rozprawy w każdym przypadku, w którym o to się zwrócą. W tym zakresie krytycznej analizie poddano usunięcie warunku poszanowania ważnego interesu uczestnika postępowania karnego. Zasadniczo poddano natomiast pozytywnej ocenie rozszerzenie zakresu jawności rozprawy głównej.