Krajobraz i wyobraźnia. O historii fascynacji i anatomii pasji w esejach Góry niewzruszone Jacka Woźniakowskiego i Góry. Stan umysłu Roberta Macfarlane’a

Abstract

W humanistycznej odmianie mountain studies relacje człowieka z górami są kluczowym zagadnieniem. Refleksję na ten temat podjął Robert Macfarlane w Górach. Stanie umysłu (2003). W artykule z bestsellerem brytyjskiego pisarza zestawiono rozprawę Jacka Woźniakowskiego Góry niewzruszone (1974). Polski historyk sztuki pisze o odkrywaniu gór dla kultury od czasów najdawniejszych do romantyzmu. W tym przełomowym momencie rozpoczyna swoją opowieść Macfarlane. Utwory są pod tym względem komplementarne i na ich podstawie można zrekonstruować historię fascynacji, która rozpoczyna się od niechęci, a prowadzi do obsesji często śmiercionośnej i przynoszącej cierpienie. Autorzy dokonują swego rodzaju anatomii górskiej pasji, rozkładając ją na czynniki pierwsze: Woźniakowski proponuje typologię postaw wobec gór uwidaczniających się w kulturze, a Macfarlane katologuje przyczyny zainteresowania szczytami i najważniejsze zagadnienia z nimi związane. Tak więc te dwa ujęcia są komplementarne.