DEPREMLERDE AFETZEDELERİN KİMLİKLENDİRİLMESİ ÇALIŞMALARI

Abstract

Afetler, bir olayın müdahale ve kaynak yetersizliğine bağlı dış yardım gereksinimi ortaya çıkardığı durumlardır. Afet türlerinden en fazla ölüm ve yıkıcı etki açığa çıkaran depremler, ülkemizde sıklıkla meydana gelmektedir. Müdahale aşamasının bir parçası olan afetzedelerin kimliklendirilmesi süreci, afetlerde en zorlu aşamalardan biridir. Kahramanmaraş’ta 06 Şubat 2023 tarihinde hasar ve vefat sayısı bakımından Cumhuriyet tarihimizin meydana gelen en şiddetli depremi sonrası sahada gerçekleştirilen afetzede kimliklendirme çalışmalarını değerlendirerek ülkemizdeki müdahale yapılanmasının geliştirilmesine katkı sağlamak amacıyla durum çalışması deseninde nitel bir araştırma planlanmıştır. Gözlem ve görüşme yöntemleriyle toplanan veriler; planlama, enkaz, kimliklendirme ve defin olmak üzere dört başlık altında değerlendirilmiştir. Afetzede kimliklendirme çalışmalarının planlanmasında eksiklikler gözlenmiştir. Afet yönetimi ve afetzedelerin kimliklendirilmesi konularında bilgi ve farkındalık yetersizliği olduğu değerlendirilmiştir. Enkazlarda, belgeleme çalışmalarının ve afetzede takip sistemlerinin tam olarak yürütülemediği gözlenmiştir. Afet sonrası erken dönemde çok sayıda cesedin kimliklendirme ve defin alanlarına yığıldığı belirlenmiştir. Definlerin savcılıkların verdiği numaralar doğrultusunda gerçekleştirildiği gözlenmiştir. Bu doğrultuda; afetzedelerin kimliklendirilmesi sürecini kapsayan planlama yapılmalıdır. TAMP kapsamında ana çözüm ortağı, Adalet Bakanlığı olmalıdır. Kurumlarda afet yönetimi ve kimliklendirme çalışmalarının gerektirdiği ilgili kadrolar oluşturulmalı, uzmanların istihdamı sağlanmalı ve ekipler kurulmalıdır. Kimliklendirme alanları için triaj algoritmaları oluşturulmalıdır. Mevzuatımızda müdahale ekiplerince olay yeri belgelemesi ve uzman gönüllülerin kimliklendirme sürecine katılımı için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.