OKUL BİNASINDAN MÜZEYE: KORUMA- YENİDEN İŞLEVLENDİRME ÖRNEĞİ OLARAK MUŞ MÜZESİ

Abstract

Yeniden işlevlendirme yöntemi, Avrupa’da XVI ve XVIII. yüzyıllar arasında sarayların müzeye dönüşümü ile gerçekleştirilmiştir. O dönemlerde yalnızca belli bir kesime hitap eden müzeler, sarayların dönüşümüyle beraber halkın her kesimine hitap etmeye başlamıştır. Türkiye’de ise müzeciliğin temelleri, tarihi değere sahip olan Aya İrini Kilisesi’nin müze olarak kullanılması ile atılmıştır. Cumhuriyet Dönemi’ne bakıldığında da tarihi yapıların yoğun bir şekilde müze olarak yeniden işlev kazanması söz konusuydu. Özellikle tarihi ve mimari dokusuyla ön plana çıkmış olan Ayasofya, Kariye Kilisesi, Topkapı Sarayı, Konya Mevlana Türbesi ve Dergâhı gibi anıtlar, bu dönemde müze işlevi kazanmıştır. 2000’li yıllardan günümüze ise Anadolu’da yer alan çok sayıda tarihi yapı, yeniden işlevlendirilerek müzeye dönüştürülmüştür. Dolayısıyla tarihi değere sahip binaların, hem korunması hem de kültürel mirasın sürdürülebilirliği açısından, müze işlevinin tarih boyunca kullanılan bir yöntem olduğu açıkça anlaşılmaktadır. Zira yeni bir müze binası inşa etme yerine hem binadan tasarruf etmek hem de kent kültürüne ait maddi- manevi unsurların, tarihi hafıza mekânlarında yok olmadan koruma altına alma düşüncesi ön planda olmuştur. Söz konusu çalışmada Muş kentinde yer alan ve Cumhuriyet Dönemi’ne ait tarihi okul yapısının müzeye dönüşüm süreci ele alınmıştır. Dönüşümü sağlanan okulun, tarihi ve mimari dokusunun korunmak istenmesinin yanında Muş yöresine bir müze kazandırma amacı da taşıdığı anlaşılmaktadır. Bu anlamda köklü tarihi bir geçmişe sahip olan Muş’un, somut ve somut olmayan kültürel mirasının, okul binası içerisinde nasıl yer edindiği, yapı- müze ilişkisi üzerinden giderek konunun daha anlaşılır kılınması sağlanmıştır. Ayrıca bölgede yeni açılan bir müze olması hasebiyle Muş tarihine, kültürüne, sosyolojik yapısına sunduğu katkılara yer verilmesi çalışmanın bir diğer amacıdır.