Üniversite Öğrencilerinin İslam İktisadı ve Finansı Eğitimine Bakış Açılarının Tespit Edilmesi

Abstract

Türkiye’de Katılım bankacılığı (İslami Bankacılık) sektörü 2005 yılından günümüze yıllık ortalama %23 büyüme gösterirken aynı dönemde geleneksel bankacılık %17 oranında büyüme kaydetmiştir. Katılım Finansın bu hızlı gelişiminin sonucunda şube sayısında ve personel ihtiyacında artışlar olmuştur. Sektör, çalışanlarını genellikle işletme, iktisat, finans ve bankacılık gibi bölümlerden temin ederken sosyal bilimlerde İslami finans ve katılım bankacılığı eğitimleri henüz erken aşamasını yaşamaktadır. Erken aşama olarak nitelendirilen dönemde verilen eğitimlerin geri bildirimleri ise henüz olgunlaşmamıştır. Bu çalışmanın amacı üniversitelerin farklı programlarında İslam İktisadı ve Finansı kapsamında eğitim alan öğrencilerin aldıkları derslere ilişkin bakış açılarının araştırılmasıdır. Bu vesileyle öğrencilerin derslere olan ilgi ve sevgisi araştırılırken kariyer beklentilerinde değişimler anlaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmada Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Finans ve Bankacılık Anabilim dalı öğrencileri öncelikli örneklem olarak ele alınmıştır. Ardından daha fazla öğrenciye ulaşmak adına sosyal medya aracılığıyla ek veri toplanmıştır. Anketler kolayda örneklem yöntemi ile toplanmış olup 109 öğrenci çalışmaya dahil edilmiştir. Anketlerden elde edilen verilere normallik normal dağılmadığı için Frekans Analizi, Mann–Whitney U, Kruskal-Wallis H, ve one-way ANOVA: post hoc/Tamane’s T2 analiz teknikleri uygulanmıştır. Demografik analizde, katılımcıların %68 erkek %32 kadın olduğu görülmüştür. Alana ilginin erkeklerde yoğunlaştığı düşünülebilir. 28 yaş ve üzeri katılımcıların %62’lik oranla yüksek seviyede olduğu ve lisansüstü eğitimin programlarından daha fazla veri toplandığı anlaşılmıştır. Öğrencilerin büyük kısmı Marmara ve Karadeniz bölgesinde eğitim görmektedir. Demografik sorular akabinde katılımcılara bazı önemli sorular sorularak İİF alanıyla olan ilişkilerinin ve ilgi düzeylerini belirtmeleri istenmiştir. Bu sorulara verilen cevaplardan tüm katılımcıların %87’si İİF alanında çalışmayı arzuladığını ve %73 seviyesinde İslam İktisadı Finansına ilgi duyduğunu belirtmişlerdir. Bu ön bilgi sonrası İslam İktisadı ve Finansı Derslerine Bakış Açılarının Tespiti adına oluşturulan ölçekte toplamda 40 adet ifade yer almıştır. Bu ifadeler ise 7 farkı boyuta indirgenmiştir. Boyutlar şu şekildedir: Derslere Sevgi Boyutu, Dersleri Faydalı Bulma Boyutu, Dersleri Gerekli Bulma Boyutu, İlgi Alanına Girme Boyutu, Öğrenme Arzusu Boyutu, Derslerin Zorluğu Boyutu, Kariyer Katkısı Boyutu. Boyutlar özelinde yapılan analizler sonucunda öğrenciler; %73 oranında dersleri ve alanı sevdiğini, %85 oranında dersleri faydalı bulduğunu, %86 oranında derslerin gerekli olduğunu, %81 oranında ilgi alanına girdiğini, %85 oranında öğrenme arzusuna sahip olduklarını, %81 oranında derslerin zor olmadığını ve %76 oranında ise kariyerlerinde bu alanın etkili olacağını ifade etmiştir. İslam İktisadı ve finansına olumsuz tutum gösteren katılımcıların %7 ile %16 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Kararsızlar da olumsuz tutum gösterenlere eklendiğinde ortalama %20 bir kayıp olduğu görülmüştür. İlgili tarafların kazanılması adına çalışmalar yapılması gerekmektedir. Araştırmanın temel sorusu olan “Öğrencilerin İslam İktisadı ve Finansı derslerine bakış açıları nedir” sorusuna nihai aşamada yüksek oranda olumlu olduğu kanaatine ulaşılmıştır. Bakış açılarının gruplar arasında farklılıklar gösterip göstermediğine ilişkin analizde ise eğitim alınan programın daha yüksek bir eğitim programı olması halinde bakış açısının pozitif yönde eğilim gösterdiği tespit edilmiştir. YL ve Doktora öğrencileri Lisans ve Ön Lisans öğrencilerinden tutum noktasında farklılaşmaktadır. Bu veriden hareketle İİF eğitimlerinin öğrencilere erken aşamada verilmesi bakış açısının ve ilginin daha olumlu hale getirilmesine katkı sağlayacaktır. Tüm sorular dikkate alınarak bir ortalama alındığında ise öğrencilerin İslam İktisadı ve Finansı kapsamına giren derslere ilişkin bakış açılarının %80 olumlu ve %20 oranında ise kararsız/olumsuz olduğu anlaşılmıştır.