Türk Anayasa Hukukunda Bakanların Ve Cumhurbaşkanı Yardımcılarının Ceza Sorumluluğu

Abstract

Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanların görev suçlarının denetim aracı olan Meclis soruşturması,1876 tarihli Kanun-ı Esasi’den Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini benimseyen 1982 Anayasasına kadar tüm anayasalarda yer alan ve belli oranda işlevini ifa eden bir usuldür. Çalışma bir yandan parlamenter hükümet sistemini içine alan bir asırlık dönemi inceleyerek diğer yandan başkanlık hükümet sisteminin getirdiği sorunlara odaklanarak bu usulün nasıl daha etkin hale getirilebileceğinin imkanlarını araştırmaya yönelir. Ulaşılan sonuçlardan iki tanesinin altı çizilmelidir; ilki, Meclis soruşturmasının etkinliğinin karar alma nisabından ziyade parti disiplini veya sadakatine bağlı olduğunun ortaya çıkmasıdır. İkinci nokta Meclis soruşturmasıyla Yüce Divan'a sevk edilen siyasilerin görevden azledilmiş sayılmalarına dair anayasa değişiklik teklifinin Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemiyle bağdaşmaz olmadığının gösterilmesidir. Kimi yazarlarca Meclis soruşturmasıyla itham etme usulü arasında kurulan benzerlikler makalenin ABD Anayasası ve Yüksek Mahkeme kararlarına değinmesini zorunlu kılmış bilhassa Yüce Divan’a sevkin görevden azlide içermesi gerektiğine dair teklifte bu örneklerden istifade edilmiştir. Yasama ve yürütme arasındaki hassas denge ince bir buz tabakası üzerinde yürümeye benzediğinden en küçük hatalar bile ya hükümet etkinliğinin yitirilmesiyle ya da örneklerine tarihte sıkça rastladığımız yetki istismarlarının yaptırımsız kalmasıyla sonuçlandığından anayasa hukukçularının konuyu bu bilinçle değerlendirme zorunluluğu vardır.