Kur’an Perspektifinden Uzun Ömür Olgusu

Abstract

Ömrü, insanın varoluş sahnesinde geçirdiği zamanın tümü olarak tanımlamak mümkündür. Doğum, yaşam, ölüm ve tüm bunları kapsayıcı bir kavram olarak ömür insanın düşünce dünyasını ve reel yaşamını sürekli meşgul eden meselelerdendir. İnsanoğlu dünya tarihi boyunca yeryüzündeki varlığını sona erdiren bir vakıa olarak ölüm gerçeğinden uzak durmaya çalışmıştır. Bireysel olarak her insan için ölüm tümüyle inkâr edilememekle birlikte kolayca teslim olunabilen bir gerçek de değildir. Bu nedenle insanlık tarihi boyunca insanoğlu esasında ölümsüzlüğü arzulamıştır. Ölümsüzlüğün imkansızlığı ve ölümün kaçınılmaz bir hakikat oluşu karşısında insanoğlu en azından dünyada yaşayabildiği kadar uzun bir ömür yaşam isteğinde olmuştur. İnsanın ömrünü uzun yahut kısa olarak seçmesi kendi elinde değilse de uzun ömür iştiyakı neredeyse her insanda vardır. Bu bağlamda uzun ömür olgusu tarih boyunca muhtelif vesilelerle insan zihnini meşgul eden bir mesele olarak karşımıza çıkar. Bilindiği üzere Yüce Allah vahyini insanlara bireysel ve toplumsal olarak onları ilgilendiren meselelerini dikkate alıp sosyal, kültürel, tarihsel bilgi ve birikimlerini gözeterek iletmiştir. Bu doğrultuda hayat, ömür ve ölüme dair birtakım konular da Kur’an’da doğrudan ve dolaylı olarak kendilerine yer bulmuşlardır. Kur’an-ı Kerim’de hem doğrudan insan ömrüne işaret eden ayetler hem de uzun ömrün imkanına, insandaki uzun ömür arzusuna ve ömrün değerine yönelik ifadeler içeren ayetler yer almaktadır. Literatürümüzde Kur’an açısından tek başına ömür veya uzun ömür olgusunu konu edinen bir çalışma tespit edebildiğimiz kadarıyla bulunmamaktadır. Bu nedenle bu çalışmanın konusu Kur’an perspektifinden uzun ömür olgusu olarak belirlenmiştir. Çalışmanın, uzun ömür olgusunu Kur’an’ın sunduğu bakış açısıyla olabildiğince bütüncül ve kapsamlı bir şekilde ortaya koymak suretiyle alandaki bir boşluğu doldurması hedeflenmektedir. Kur’an-ı Kerim’in bazı ayetleri doğrudan uzun ömürle ilişkili iken bazı ayetler konuyu dolaylı olarak ilgilendirmektedir. Bu doğrultuda bu çalışma kapsamında öncelikle uzun ömür kavramının yer aldığı ayetler tespit edilmiştir. Söz konusu ayetler tasnif edildiğinde Kur’an’ın uzun ömre insanın uzun ömre duyduğu aşırı istek, uzun ömrün insan için mümkün oluşu ve uzun ömrün değeri bağlamlarında değindiği görülmüştür. Bu nedenle ömür ve uzun ömür kavramları kısaca izah edildikten sonra ilk olarak insandaki uzun ömür iştiyakı meselesi incelenmiştir. Ayetlerden anlaşıldığı üzere dünyaya düşkünlük ve bu dünya hayatında çok yaşama isteği insanın özünde mevcuttur. Aşırıya kaçmadığı takdirde insandaki uzun ömür arzusunun kötü kabul edilmediği anlaşılmaktadır. Ancak Yahudiler örnekliğinde vurgulanan ölüm sonrası hayatın ve gerçekleşecek olan hesabın inkar edilmesi maksadıyla uzun ömrü arzulamak kınanmaktadır. Ömrün insan için kısa olması da uzun olması da Yüce Allah’ın takdirindedir. Kur’an ayetleri insan ömrünün genel kabul gören ortalama insan ömründen daha fazla olmasının mümkün olduğunu teyit eder. Zaten insanın ortalama bir süreden fazla yaşaması bir vakıadır. Ancak ayetlerin bu konuda vurguladığı nokta ömrü tayin edenin Allah Teala olduğu ve her insanın ömrünün süresinin en başında Allah katında yazılı olarak kaydedildiğidir. Bunun yanı sıra ayetler insana şayet çok uzun bir ömür bahşedilirse bu durumun onun yaratılışı bakımından tersine döndürülmesi ile neticeleneceğini haber vermektedir. Bu doğrultuda insanın bildiklerini bilmez bir hale gelmesi ihtimal dahilinde olduğundan İslam dünyasında uzun ömür çok istenmemesi gereken bir hal olarak nitelenir. Son olarak belirtmek gerekir ki ömrün kısa veya uzun olması başlı başına ömre değer katmaz. Kur’an’a göre ömre değer katan unsurlar iman ve salih ameldir. Bu doğrultuda iman ve salih amelle süslenmiş ve son nefese kadar böyle yaşanmış bir uzun ömür Allah katında son derece değerlidir.