İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Mantıksal-Matematiksel Zekâ Profilleri Açısından Akademik Başarı Durumlarının İncelenmesi

Abstract

İlahiyat bilimlerinin ilerleyebilmesi için matematiksel becerilerin gerekliliği tarihten günümüze değişmeyen bir gerçekliktir. Fıkıh, kelam, felsefe gibi İslam ilahiyatının temel alanlarının matematiğin farklı boyutları ile olan ilişkisi durumun örneklerindendir. Çalışmada kısmen yer verilen bu örnekler matematiğin İslam düşünce geleneğindeki önemini ve işlevini anlamak adına önemli olmuştur. Günümüzde üniversitede bir bilim alanı olarak yer alan ilahiyatın matematiksel becerilerle olan ilişkisinin tarihi kökenlerine atıfta bulunmak hedeflenmiştir. Matematiksel düşünme becerisinin ilahiyat alanındaki önemi ve işlevselliği İslam düşünce geleneğinden bu yana daha da artmaktadır. Matematiksel bilgi ve kavramları kullanarak, soyutlama, tahminleme, genelleme, hipotez kurup test etme gibi becerilere odaklanan matematiksel düşünebilme sadece matematik problemlerinin çözümünde değil hayatın içerinde karşılaşılabilecek tüm problemlerin çözümünde işe koşulması gereken bir yetkinliktir. Dinî konulardaki yeni problem ve ihtiyaçlar karşısında çözüm üretmesi beklenen ilahiyat alanının bu yetkinliğe sahip öğrencilere hitap etmesi ideal olacaktır. Bu düşüncelerden yola çıkılarak araştırmada ilahiyat fakültesi öğrencilerinin üst düzey düşünme becerilerinden mantıksal-matematiksel düşünme becerilerine sahip olma durumlarına göre ilahiyat öğretim süreçlerindeki ders çalışma ve öğrenme yaklaşımlarının değişip değişmediği ve bu durumun genel akademik başarıları üzerinde etkili olup olmadığı incelenmiştir. Bu amaçla tahmin değişkeni olarak öğrencilerin mantıksal-matematiksel zekâ algı düzeylerinin (X) sonuç değişkeni olarak genel akademik başarılarına (Y) etkisini açıklamada öğrenme ve ders çalışma yaklaşımları (M) açıklayıcı bir role sahip midir, sorusuna cevap aranmış ve araştırmanın yöntemsel yaklaşımı bu soru etrafında belirlenmiştir. Nicel bir yaklaşımla tasarlanmış bu araştırmada nedensel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evreni, Türkiye genelinde 2022-2023 eğitim öğretim yılında İlahiyat (birinci veya ikinci öğretim) programlarına devam eden öğrencilerdir. Bu kapsamda 2022-2023 eğitim öğretim yılında İlahiyat Fakültelerine devam eden 452 öğrenciye ulaşılmıştır. Bu öğrencilerin belirlenmesinde olasılıklı olamayan örnekleme yöntemlerinden kolaylıkla bulunabilmeye başvurulmuştur. Veri toplama aracı olarak “Çoklu Zekâ Öz Algı Ölçeği”nin alt ölçeklerinden biri olarak “Mantıksal-Matematiksel Zekâ Öz Algı Ölçeği” ile “Akademik Başarı Envanteri Ölçeği”nin genel akademik başarı alt ölçeği olan “Öğrenme ve Ders Çalışma Yaklaşımları Envanteri (ÖDYE-Kısa Form)” kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçları değerlendirildiğinde ilahiyat fakültesi öğrencilerinin mantıksal-matematiksel zekâ düzeylerinin ilahiyat öğretimi süreçlerindeki öğrenme ve ders çalışma yaklaşımlarını etkilediği ayrıca bu ilişkinin genel akademik başarıları üzerinde anlamlı bir düzeyde ve olumlu bir yönde belirleyici olduğu ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin mantıksal-matematiksel zekâ algılarındaki artışın derinlemesine yaklaşımlı öğrenmelerini ile düzenli çalışma ve çalışmayı izleme şeklindeki davranışlarını da anlamlı bir düzeyde arttırdığı saptanmıştır. Aynı zamanda öğrencilerin mantıksal-matematiksel zekâ düzeyleri düştükçe öğrenmelerinin de daha yüzeysel bir yaklaşımla gerçekleştiği ve bu durumun da genel akademik başarılarını düşürdüğü sonucuna ulaşılmıştır. Son yıllarda İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin akademik başarı düzeylerinin düşüş eğiliminde olduğuna ilişkin tartışmaların yaşandığı görülmektedir. Bu düşüşün nedenleri pek çok açıdan tartışılabilir. Fakat mantıksal ve matematiksel düşünme becerileri yüksek öğrencilerin ilahiyat fakültelerini tercih etmesini sağlayacak bir puanlama sistemi bu düşüşün önüne geçilebilmesi için yapılması gerekenlerden birisi olarak düşünülebilir. Araştırma sonuçlarının da bu düşünceyi destekliyor oluşu konuya bu boyuttan bakılmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır.