Wstępna analiza możliwości przeskoku liczydła mechanicznego gazomierza miechowego

Abstract

W artykule omówiono problematykę nielegalnego poboru gazu (ang. unaccounted for gas, UAG) w oparciu o dane literaturowe. Problematyka ta znana jest nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Opisano źródło problemu przeskoków liczydeł mechanicznych zgłaszanych przez odbiorców oraz przedstawiono częściowe wyniki analizy około 1400 ekspertyz wykonywanych w ramach działalności Instytutu Nafty i Gazu – Państwowego Instytutu Badawczego. Podano krótki opis sposobu postępowania podczas wykonywania ekspertyzy mechanoskopijnej z podejrzeniem wystąpienia niekontrolowanego przeskoku wskazania liczydła mechanicznego gazomierza. Oceniano występujące luzy technologiczne pomiędzy bębenkami oraz przerzutnikami dekadowymi. W dalszej części artykułu szczegółowo opisano budowę konstrukcyjną oraz wyjaśniono zasadę działania liczydła mechanicznego zarówno ze sprzęgłem magnetycznym jak i mechanicznym. W części praktycznej zawarto opis wytypowanych próbek, na których prowadzono badanie. Poza jednym wyjątkiem były to liczydła nowe, pochodzące z demontażu z gazomierzy, ze wskazaniem początkowym bliskim lub równym 0 m3. W dalszej części zaprezentowano szczegółowy opis konstrukcji wykonanego stanowiska badawczego podzielonego na trzy moduły badawcze. Przytoczono literaturę, na podstawie której opracowywano założenia do przebiegu testów laboratoryjnych w trakcie których symulowano pracę gazomierza w okresie zimowym dla domu ogrzewanego kotłem gazowym z zasobnikiem ciepłej wody użytkowej (CWU) oraz płytą gazową przeznaczoną do przygotowywania posiłków. Cykle badawcze były tak dostosowane, aby odzwierciedlić pracę gazomierzy o wielkości G4 (zakres pomiarowy 0,04–6,0 m3/h), które są najczęściej stosowane w gospodarstwach domowych. Testy wykonano w temperaturze pokojowej z zakresu 25°C(±5°C). Napędzanie liczydeł trwało przez 7 miesięcy przy średnim strumieniu około 4 m3/h. Zasymulowano średnie zużycie 2000 m3, co odzwierciedla pracę gazomierza przez okres około 10 lat. We wnioskach zawarto analizę otrzymanych rezultatów, z których wynika, że przeskok liczydła mechanicznego gazomierza miechowego jest możliwy, ale tylko w specyficznych warunkach trudnych do wykazania.