Türkiye’nin Trakya Bölgesi’ndeki Sınır Kapıları Yakınlarından Alınan Toprak Örneklerindeki Radyonüklid Miktarının Ölçülmesi ve Doz Hesaplanması: Dereköy ve Pazarkule Örneği

Abstract

İnsanlar dünyanın var oluşundan beri radyoaktivitenin etkisi altındadır. İnsanların maruz kaldıkları en yaygın radyasyon kaynakları dünya atmosferindeki kozmik ışınların etkileşimi ve yer kabuğundaki uzun yarı ömürlü radyoaktif çekirdeklerden kaynaklanan doğal radyoaktivitedir. Topraktaki doğal radyoaktivite U, Th serileri ve 40K’dan kaynaklanmaktadır. Doğal olarak oluşan radyoaktif çekirdeklere ilaveten birçok radyoaktif çekirdek nükleer silah denemeleri, nükleer güç reaktörleri, araştırma reaktörleri ve nükleer yakıt üretimi gibi yapay yollarla çevreye yayılmaktadır. Bu çalışmada, Dereköy ve Pazarkule sınır kapılarından alınan toprak örneklerindeki radyoaktivite seviyesinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Toprak örneklerindeki radyoaktivite düzeyleri HPGe gama spektrometresi kullanılarak ölçülmüş olup, 226Ra (238U), 232Th, 40K, ve 137Cs aktivite konsantrasyonları hesaplanarak belirlenmiştir. Toprak örnekleri için, 226Ra, 232Th, 40K ve 137Cs ortalama radyoaktivite değerleri sırasıyla; 37,63; 56,07; 794,47 ve 6,23 Bq kg-1 olarak belirlenmiştir. Toprak örnekleri için radyum eşdeğer aktivitesi hesaplanmış ve ortalama değer 178,99 Bq kg-1 olarak bulunmuştur. Ortalama soğurulan doz değeri 84,38 nGy.h-1 olarak hesaplanmıştır. Bölge için ayrıca yıllık etkin doz hızı hesaplanmış olup ,bu değerin 40,38-124,38 μSv.y-1 aralığında değiştiği ve ortalamanın 103,48 μSv.y-1 olduğu bulunmuştur.