Afetlerde Göçmen Olmak: 6 Şubat Depremi Hatay Örneği

Abstract

Afetler ve göç insan hayatında önemli yer eden hadiselerdir. Her iki hadisede hayatın akışı kesilmekte ve başka bir mecraya girmektedir. Alışılagelmiş rutin hayat akışı tamamen değişmekte, ekonomik, sosyal, politik ve hatta çoğu zaman psikolojik olarak yeni bir dünyanın yeni koşullarında yaşmak zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Afet ve göç olayını deneyimleyen insanlar için artık hiçbir şey eskisi gibi değildir, olmayacaktır. Bu yeni durum beraberinde bir dizi sorun alanları getirmekte; söz konusu sorunlar da kişinin kendi başına çözebileceği sınırların çok ötesinde olmaktadır. Nitekim gerek afet gerekse göç sorunlarının çözümü çoğu zaman tek başına devlet mekanizmalarının dahi yetersiz kaldığı, çok taraflı, çok aktörlü yapıların işbirliği ve koordinasyonunu kapsayan bir yönetim sürecini gerektirmektedir. 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli olup on bir ili etkileyen deprem hadisesi de bir afetin ötesinde bir felaket olarak tanımlanmıştır. Kamuoyunda “Asrın Felaketi” olarak değerlendirilen depremde en fazla etkilenen illerin başında Hatay gelmektedir. Nitekim söz konusu felakette yaşanan can kayıplarının yarısından fazlası Hatay’da gerçekleşmiştir. 2011 yılından bu yana ülkelerindeki karışıklık ve savaş nedeniyle bölgede bulunan Suriyeli göçmenler de depremden çok ciddi biçimde etkilenmişlerdir. Hali hazırda göçmen olmaktan kaynaklı kırılganlığa sahip olan Suriyeli sığınmacıların yaşanılan deprem felaketi ile birlikte bu zor durumları daha da derinleşmekte ve kötüleşmektedir. Kırılganlık adeta katmerleşmektedir. Bir insan hem depremzede, hem göçmen, hem engelli hem de kadın olabilmektedir. Söz konusu her kırılganlık durumu kişilerin hayatını daha da zorlaştırmakta ve korunmayı çok daha acil ve zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada depremin en yıkıcı olduğu kentlerin başında gelen Hatay’da göçmenlerin deprem deneyimleri irdelenmekte yaşadıkları zorluklar ve bu zorluklar karşısında üretilen sosyal politikalar değerlendirilmektedir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden mülakat tekniği kullanılmıştır. Söz konusu metot saha gözlemleri ve görüşmelerle desteklenmiştir.