Ülkelerin Gelir Düzeyleri ve Ağa Hazırlık Endeksi Bileşenlerinin: Dijital Göçmen Yaşlı Bireylerin Internet ve Sosyal Medya Kullanımlarına Etkileri

Abstract

Dünya Ekonomik Formu 2022 yılı “Küresel Bilgi Teknolojileri” Raporunu yayınladı. Her yıl farklı bir tema ile yayımlanan raporun bu yılki teması "Yeni dijital çağa adım atmak - Dijital yerliler dünyayı nasıl ve neden değiştirecek?" tir. Raporda dijital çağ ve dijital yerliler kavramları öne çıkmaktadır. Bizde bu çalışmamızda ilgili raporu ve temasını ele alarak; önce dijital yerli, dijital göçmen ve dijital uçurum (dijital bölünme) kavramlarını ele aldık. Sonra 65 yaş ve üzeri dijital göçmenlerin yeni dijital çağda ne durumda oldukları, dijital çağın 65 yaş ve üzeri dijital göçmenlere dünyalarını değiştirme arayışında nelerin rehberlik ettiğini ve onların yeniçağda bilişim teknolojilerini facebook, Instagram ve messenger için sosyal medya alanında kullanmaya ne kadar hazır oldukları ve ne kadar kullanabiliyor? olduklarını ve bunlara etki eden faktörleri ülkemiz ve küresel dünya ülkeleri açısından ele aldık. Bu çalışmada küresel iki rapor kullanılmıştır. Birincisi, Dünya Ekonomik Forumu tarafından 2001 yılından beri her yıl yayımlanan ve bilişim teknolojilerinin bir ülke içinde kullanımına dair bir performans analizi ve ülkelerin bilgi ve iletişim teknolojilerini (BİT) kullanmaya hazırlıklı olma düzeylerini karşılaştırmalı olarak ölçen “Küresel Bilgi Teknolojileri” raporunun 131 ülke için 58 göstergeden oluşan Ağa Bağlı Hazırlık Endeksi (AHE) bileşenlerinin 2022 yılı değerleri. İkincisi ise; dünya genelinde dijital ve sosyal medya kullanımı, mobil penetrasyon, internet kullanımı, sosyal medya platformları kullanıcı istatistikleri, e-ticaret, e-oyun ve mobil uygulama indirmeleri gibi birçok veriyi içeren WeareSocial ve MeltWater tarafından hazırlanan dünyanın dijital ağ davranışlarına ilişkin temel rehber niteliğinde olan “Dijital 2023-Küresel Genel Bakış” raporu. Bu çalışmanın amacı; AHE’nın 2022 yılında 131 ülke için yayınlanan raporundan; 59 ülke için hesaplanan AHE nın 58 göstergesinin 15 bileşeni ile “Dijital 2023” raporunun aynı 59 ülke için nüfus, yaşa göre nufüs bilgileri, GSYİH, nüfusun internet ve sosyal medya kullanım gibi değerler/oranlarının 65 yaş ve üzeri yaşlı bireylerin demografik profili (yaşa ve cinsiyete göre facebook, Instagram ve Messenger) değerlerinin AHE indeks değerleri ile arasındaki ilişkileri açıklamaktır. Grup karşılaştırmaları için Kruskal Wallis, Mann Whitney U test kullanılırken, doğrusal ilişkiler için Spearman Rho korelasyon katsayıları hesaplanmış ve 65 yaş ve üzeri META kullanım oranlarını etkileyen değişkenler Çoklu Lineer Regresyon ile incelenmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda 65 yaş ve üzeri bireylerin sosyal medya kategorilerindeki kullanımlarında temel değişkenin yaş ve ınternete erişebiliyor olmak değil; gelir durumu, eğitim, kırsalda yaşama, cinsiyet ve cinsiyete göre de farklılıklar içeren faktörlere de bağlı olduğu tespit edilmiştir.