İslam Öncesi Arap ve Antik Yunan’da Vahyin Şiir ve Kehanetle İlişkisine Dair

Abstract

Kur’ân vahyi nazil olunca Araplar, Hz. Peygamberi şairlik ve kâhinlikle suçlamışlardır. Arapların Hz. Peygamberi şairlik ve kâhinlikle suçlamasının altında yatan nedenler elbette onların zihinlerindeki şair ve kâhin profilinden kaynaklanmaktadır. Savaşları başlatmaya ve bitirmeye yön verecek derecede bir güce sahip olan şiir ve kehanet, Arapların hayatında son derece önemli yer tutuyordu. Sözlü kültürün hâkim olduğu Arap toplumu şiire ve şaire büyük değer veriyordu. Onlara göre şair, Bilgiyi kendi kişisel görüşünden değil, görünmeyen varlıklarla içsel bir ilişki kurarak edinmiştir. Şair şiirini kendisinin söylediğine değil cin vb. varlıklar tarafından söylemeye mecbur edildiğine inanırdı. Araplara göre kâhinin durumu şairin durumundan farklı değildir. Kâhin de kehanette bulunduğu esnada dilinden ahenkli sözler dökülürdü. Kâhin, aktardığı bu ahenkli sözlerin sahibi olmadığını bilakis gaybî varlıklardan aldığını ifade ederdi. Bu ve benzeri bazı etkenler sebebiyle Hz. Peygamber Kur’ân vahyini insanlara tebliğ etmeye başladığında Arap toplumu zihnindeki şair ve kâhin algısı uyanmıştır. Hz. Peygamberin Cebrail vasıtasıyla vahiy alması Cebrail’in gaybî bir varlık olması onları bu suçlamaya sevk etmiştir. Kur’ân da Arapların bu suçlamalarını şiddetle reddetmiş, Hz. Peygamberin ne şair ne de kâhin olduğunu defalarca vurgulamıştır. Bu suçlamalar daha ziyade kitap ehli olmayan Mekke toplumu tarafından dile getirilmiştir. Medine dönemin gelindiğinde buna benzer suçlamalar azalmaya başlamış yerini oranın kitap ehli tarafından daha çok türedi peygamber vb. suçlamalara bırakmıştır. Bu çalışmada, Arapların şiir ve kehanete bakışları ve Kur’an nazil olunca, Hz. Peygamberi şairlik ve kâhinlikle suçlamalarının nedenleri araştırılmıştır. Arap toplumunda şairin ve kâhinin yerinin daha net anlaşılması ve sadece Araplarda değil bütün toplumlarda aslında şair ve kâhinin aynı değere ve işleve sahip olduğunu desteklemek için Antik Yunan’ın şiir ve kehanete bakışı incelenmiş, benzerlikleri ortaya konulmuştur.