ÇOCUK İŞÇİLİĞİ İLE MÜCADELEDE SOSYAL KORUMANIN ROLÜ

Abstract

Çocuk haklarının temel ihlallerinden biri olan çocuk işçiliği, ulusal ve uluslararası alanda çözüm aranan kritik bir işgücü piyasası sorunudur. Ailenin maddi imkanlarının yetersiz olması çocukları çalışmaya iten temel nedenlerden biridir. Ailelere yapılan doğrudan yardım ve sosyal koruma programları, çocuk işçiliğinin azalmasına ve çocukların okullaşma oranlarının artmasına yardımcı olmaktadır. Nitel yöntem (metod) ve durum çalışması yaklaşımı (metodolojisi) ile hazırlanan çalışmada 2018-2023 döneminde çocuk işçiliğiyle mücadelede iki boyutlu inceleme yapılmıştır. İlk aşama sosyal koruma programı uygulayan ülkelerin ILO bölge sınıflandırması çerçevesinde incelenmesidir. Avrupa Birliği sosyal koruma programı da bu kısımda ülkelere ek olarak incelenmiştir. Çalışmanın ikinci aşaması Türkiye’de çocuk işçiliği ile mücadelede yürütülen sosyal koruma uygulamalarını içermektedir. İnceleme sonucunda çocuk işçiliği ile mücadelede uluslararası alanda yürütülen sosyal koruma uygulamalarında çocuk ve aileyi korumaya yönelik nakdi yardımların öne geçtiği görülmektedir. Bunun yanında eğitim ve gıda yardımı, boş zaman ödeneği, ücretsiz kreş yardımı gibi uygulamalara da rastlanmıştır. Avrupa Birliği genel uygulamasında çocuk yoksulluğunu ve sosyal dışlanmayı önlemek ve mücadele etmek için Avrupa Çocuk Garanti’sinin varlığı da öne çıkmaktadır. Türkiye’de konu kapsamında birçok kurumun yürüttüğü uygulamalara rastlanmıştır. Şartlı nakit transferi programı öne çıkan uygulamalar arasındadır. Sonuç olarak halen çocuk işçiliği ile mücadelede uygulanan en etkili programın sosyal korunma kapsamını genişletmek olduğu anlaşılmaktadır.