PSYCHOSOCIAL RISKS AND MENTAL HEALTH STATUS IN A TEXTILE FACTORY

Abstract

Bu kesitsel çalışmada tekstil sektöründe bir iş yerinde psikososyal riskler ve mental sağlık birlikteliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. 407 çalışana psikososyal risk değerlendirme ölçeği uygulanmıştır. Çalışmanın bağımlı değişkeni mental sağlık durumu, Genel Sağlık Anketi’nin (GSA) 12 soruluk formu ile değerlendirilmiştir. Temel bağımsız değişkenler, KOPSOR-TR-kısa ile değerlendirilen psikososyal riskler, yaş, cinsiyet, medeni durum, öğrenim düzeyi, mesleki sınıf, kronik hastalık öyküsü, mevcut iş yerinde çalışma süresi, vardiyalı çalışma durumu, günlük çalışma saati, gece çalışma durumu, yöneticilik görevi varlığı, iş kazası geçirme durumudur. İstatistik analizlerde tanımlayıcı istatistikler sayı ve yüzde olarak, dağılım istatistikleri ise ortalama ve standart hata olarak belirtilmiştir. İki gruplu sürekli değişkenlerin karşılaştırılmasında bağımsız gruplarda t testi kullanmıştır. Kategorik değişkenlerin karşılaştırılmasında ki kare testi yapılmıştır. Çok değişkenli analizlerde lojistik regresyon modelleri kullanılmıştır. Bu çalışmada psikososyal riskler içerisinde sırasıyla en çok çalışma hızının yüksek olması, tanınırlık eksikliği, işe etki eksikliği, sosyal destek eksikliği öncelikli riskler olarak saptanmıştır. Kadınların psikososyal risk puanları erkeklerden daha yüksektir. Mesleksel sınıfa göre değerlendirildiğinde psikososyal risklerin çoğu beyaz yakalılarda mavi yakalılara göre anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. Mental sağlık beyaz yakalıların %76’sında kötü saptanırken; mavi yakalılarda bu oran %84’tür ve bu fark anlamlıdır (p<0.05). Beyaz yakalılarda yaş ve cinsiyete göre düzeltildiğinde psikososyal risklerin çoğunun mental sağlık üzerine olumsuz etkileri olduğu saptanmıştır. Bu bulguya ek olarak tekstil sektöründe çalışan beyaz yakalıların da literatürde bildirilen mavi yakalılar kadar psikososyal risklerden etkilenme riskleri olabileceği düşünülmüştür. Anahtar kelimeler: KOPSOR, psikososyal, tekstil, mental sağlık, GSA.