Mikro-müdahaleler: Osmanlıca kadın dergilerinde kendin-yap-uygulaması (DIY) ve mimarlığın kadın failleri

Abstract

Kadınlara yönelik Osmanlıca süreli yayınlar, kadın mücadelesinin mecrası olmakla beraber hane tezyini ile ilgili de değerli makaleler içermekteydi. Bu makalelerde; ev eşyası, mobilyalar, oda süsleri ve tefrişi tartışılıyor, iç mekânlara yapılacak küçük dokunuşlarla evleri güzelleştirmenin önemi vurgulanıyordu. Erken Cumhuriyet döneminde yayınlanan Süs mecmuası (1923-24) da öncülleri gibi ev estetiğine eğilmiş fakat dahası, yayına koyduğu kendin-yap-uygulamalarıyla ilk defa ev kadınlarına yönelik bir dekorasyon kampanyası geliştirmiştir. Bu makale, Süs mecmuasındaki kendin-yap literatürünü ve bu literatürün öne çıkardığı farklı faillik durumlarını inceleyerek (iç) mimari yayıncılığına farklı roller ve pozisyonlardan katkı sağlamış kadınları tarih yazımına kazandırmayı hedeflemektedir. Mecmuadaki çeşitli mimari meşguliyetlere odaklanan makale gerek bir ölçek gerekse yücelik ifade eden bir niteliksel durum olarak “büyüklük” (greatness) konusunu sorunsallaştırarak kadınları, mimarlık eğitimine resmî olarak erişemedikleri bir dönemde mimarlığın failleri olarak tartışmaktadır. Süs mecmuasındaki kendin-yap rehberleri, kadınların mimarlık ile küçük ölçek, mekân ve roller içinden yoğun olarak ilgilendiğini, bu ilişkilenmeleri gün yüzüne çıkarmak içinse farklı yaklaşımlar geliştirmemiz gerektiğini göstermektedir.