ANTİK YUNAN’DA YURTTAŞ OLMAK YA DA OLMAMAK: POLİSİN İKİ YÜZÜ

Abstract

Günümüzde kuramsal olarak siyasetin, birtakım kavram ve değerlere ilişkin referans noktalarından inşa edildiği söylenebilir. Kuşkusuz, inşa serüveninde modernleşme, bir milat olarak karşımızda durmaktadır. Bu doğrultuda, öncelikle, Rönesans’ın “yeniden doğuş”u Antik Yunan ve Roma kültürüne dair birtakım kavram ve değerlerin canlandırılması ile ilgili olmuş, Rönesans’ın kapıyı açtığı modernleşme ise iktidarın dünyevileşmesi çerçevesinde demokrasi, yurttaşlık gibi kavramların ön plana çıktığı bir sürece işaret etmiştir. Böylece demokrasi ya da yurttaşlıktan söz edildiğinde Antik Yunan karşımızda ideal bir örnek olarak belirmektedir. Antik Yunan’ın bir referans noktası haline gelmesinin başlıca sebebinin, yetkin siyasal birimler olan kent devletleri yani polisler olduğu söylenebilir. Antik Yunan polislerinde, diğer kent devletlerinden farklı olarak, tüm yurttaşların devlet yönetimine ilişkin söz sahibi olması sağlanmakta, bu suretle polis, yurttaşların kendilerini gerçekleştirebilecekleri biricik birim olarak kutsallaştırılmaktadır. Bu sayede Antik Yunan kent devletleri, yurttaş ve polisin özdeşleştiği bir toplumsal biçim olarak karşımıza çıkmaktadır. Ne var ki idealleştirilen siyasal birimler olarak polislerin, siyasetten mahrum edilenlerden oluşan farklı bir yüzü bulunur ki iyi yurttaş, iyi toplum ve iyi devlet oluşabilsin. Bu bağlamda, polisin çok konuşulmayan ikinci yüzünün, polisin “başarı”sındaki esas unsur olduğu söylenebilir.