Ortaokul Peygamberimizin Hayatı Ders Kitaplarının Kök Değerler Açısından İncelenmesi

Abstract

Değerler eğitiminin yapıldığı ortamlardan biri okuldur. Türkiye’de uygulanan eğitim sistemi, akademik açıdan başarılı olmanın yanı sıra, temel değerleri benimseyen bireyler yetiştirmeyi de hedeflemektedir. Bu hedefe ulaşmak için, akademik eğitimle bir arada yürütülen sistemli bir değerler eğitimine ihtiyaç vardır. Ülkemizde hâlihazırda uygulanan eğitim programları bu işlevi yerine getirebilecek şekilde oluşturulmuş ve okulda öğrencilere kazandırılmak üzere on kök değer belirlenmiştir. Bu değerler adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik ve yardımseverliktir. Türk Milli Eğitimi’nin temel amaçları doğrultusunda belirlenen bu değerler, okulda yer alan tüm derslerin öğretim programlarına ve ders kitaplarına yansıtılmıştır. Bu çalışmada ortaokullarda seçmeli, imam hatip ortaokullarında zorunlu dersler arasında yer alan Peygamberimizin Hayatı dersi için hazırlanmış olan ders kitapları, kök değerler açısından incelenmiştir. Çalışmanın temel amacı Peygamberimizin Hayatı (5-8) ders kitaplarında kök değerlerin ne ölçüde yer aldığını tespit etmektir. Bu amaç çerçevesinde çalışmada aşağıdaki sorular cevaplandırılmaya çalışılmıştır: 1. Ortaokul Peygamberimizin Hayatı ders kitaplarında hangi kök değerler yer almaktadır? 2. Ortaokul Pey-gamberimizin Hayatı ders kitaplarında kök değerlerin yer alma sıklık ve oranları nedir? 3. Ortaokul Peygamberimizin Hayatı ders kitaplarında yer alan kök değerlerin sınıf düzeylerine göre dağılımı nasıldır? Çalışma nitel türde ve eğitim alanındaki araştırmalarda en çok kullanılan tarama modelindedir. Çalışmanın verileri doküman incelemesi tekniği ile elde edilmiştir. Çalışmanın verileri 2022-2023 eğitim-öğretim yılında ortaokul ve imam hatip ortaokullarında okutulan Peygamberimizin Hayatı ders kitaplarından elde edilmiştir. Ders kitapları incelenirken, dersin öğretim programında belirtilen kök değerler ve bu değerlerle ilişkili olan tutum ve davranışlar dikkate alınmıştır. Toplanan verilerin çözümlenmesi, nitel araştırmalarda kullanılan betimsel analiz yaklaşımıyla yapılmıştır. Ders kitaplarında yer alan kök değerlerin sınıf düzeyine göre dağılımı, sayfa numaraları ve frekans değerleri belirtilerek tablo haline getirilmiştir. Bulguları desteklemek amacıyla, her bir kök değerin en az ve en çok yer aldığı ders kitabından ilgili değeri yansıtan alıntılara yer verilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre programda belirtilen kök değerler, her sınıf düzeyinin ders kitabında yer almaktadır. Ders kitaplarında en çok yer alan kök değer sevgi, en az yer alan kök değer ise öz denetimdir. Kök değerlerin her sınıf düzeyinin ders kitabında yer alması, programda öngörülen değerler eğitimi anlayışıyla uyuşmaktadır. Ders kitaplarında kök değerlere genellikle konu metinlerinde, okuma metinlerinde, etkinliklerde ve görsel açıklamalarda temas edilmiştir. Peygamberimizin Hayatı (5-8) ders kitaplarının kök değerler açısından zengin bir içeriğe sahip olduğu söylenebilir.