Affiliation:
1. KIRŞEHİR AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ
Abstract
Sporcu gelişimi alanyazınında yılın son aylarında doğan sporcuların kronolojik yaş gruplarına ayrılma sonucu gelişimsel fırsatlarla eşit oranda buluşamaması bağıl yaş etkisi olarak tanımlanmıştır. Önceki çalışma bulguları, bağıl yaş etkisini genellikle yalnızca sporcu doğum aylarının çeyrekler bazında retrospektif olarak incelenmesine dayanır. Yarışmacı spor ortamlarında bağıl yaş etkisinin varlığının ve bunun nedenlerinin farklı veri kaynaklarından çok boyutlu incelenmesi, spor programlarının çocuk ve gençlere adil öğrenme ve gelişim fırsatları yaratabilmesi için üretilecek stratejilerin belirlenmesinde oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amaçları, yarışmacı gençlik futbol ortamında bağıl yaş etkisinin var olan durumunu saptamak ve ekolojik bakış açısıyla bağıl yaş etkisinin oluşumunu etkileyen unsurları incelemektir. Çalışmada öncelikle 17 spor kulübünden 12-18 yaş yarışmacı futbolcuların (n = 676) aya bağlı (çeyrek) doğum tarihleri incelenmiştir. Nicel verilerin analizinde betimsel istatistik kullanılmıştır. Bağıl yaş etkisinin nedenlerinin ekolojik bakış açısıyla incelenmesinde aynı spor ortamından antrenörler (n = 10) ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler, Tematik Analiz yoluyla incelenmiştir. Çalışma bulguları, bağıl yaş etkisinin incelenen spor ortamındaki süreğenliğine ve antrenörlerin bağıl yaş etkisi ile ilgili düşük farkındalık ve bilgiye sahip olduklarına işaret etmektedir. Ayrıca bulgular, incelenen spor ortamındaki sosyal ekolojik etkenlerin bağıl yaş etkisinin oluşumuna ve sürdürülmesine etkileri ile ilgili derinlikli bilgi sunmaktadır. Bulgular, güncel sporda bağıl yaş etkisi ve sporcu gelişimi alanyazınları ile tartışılmış ve sonraki çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.
Reference36 articles.
1. Abbott, A., & Collins, D. (2002). A theoretical and empirical analysis of a ‘state of the art’ talent identification model, High Ability Studies, 13, 157–178.
2. Balyi, I., Way, R. ve Higgs, C. (2016). Uzun vadeli sporcu gelişimi, Ankara: Spor Yayınevi ve Kitabevi.
3. Barnsley, P. E., Barnsley, R. H., & Thompson, A. H. (2020). Relative Age Effects: Early Studies. In Relative Age Effects in Sport (pp. 12-22). Routledge
4. Barnsley, R. H., Thompson, A. H., & Barnsley, P. E. (1985). Hockey success and birthdate: The relative age effect. CAHPER Journal, 51(8), 23–28.
5. Braun, V., Clarke, V., & Weate, P. (2016). Using thematic analysis in sport and exercise research. In Routledge handbook of qualitative research in sport and exercise (pp. 213-227). Routledge.