A CONTROVERSIAL CONCEPT IN THE LITERATURE: PRESENTEEISM

Abstract

Presenteeism, çalışanın iş yerinde bulunmasına karşın kişisel veya örgütsel nedenlerle ya da sağlık sorunlarına bağlı olarak üretkenliğinin düşmesi ve iş yerinde bulunsa da verimli çalışamaması durumu olarak tanımlanmaktadır. Kavram olarak presenteeismin tanımı başlarda uzun süre çalışanın sadece hasta olmasına rağmen işe gitmesinin getirebileceği riskler bazında değerlendirilmiştir. Ancak son 15 yılda bazı yazarlar presenteeism kavramının çerçevesinin daha geniş olması gerektiği fikrini ortaya atmışlardır. Tanımında çalışanın işte fiili olarak bulunmasına rağmen zihnen işte olmaması ya da olamaması olarak açıklanan presenteeismin hastalığa indirgenmesi, literatürde tartışma yaratmaktadır. Presenteeism görece yeni bir kavram olup örgütsel davranış ve örgütsel psikoloji alanlarında henüz tartışmaları devam etmektedir. Bu nedenle presenteeismin ve boyutlarının güncel yaklaşımlarla yeniden ifade edilmesi gerekliliğine ihtiyaç vardır. Öte yandan sağlık alanı açısından düşünüldüğünde sağlık çalışanının presenteeism davranışları içerisinde olmasının sağlığa has özellikler bakımından diğer işletmelerin çalışanlarına kıyasla daha büyük risk teşkil edebileceği düşünülmektedir. Böyle bir durumda alt ve orta düzey yöneticinin iyi bir tespit yöntemi uygulaması ve sorunu çözmede hassasiyet göstermesi gerekmektedir. Çünkü sağlıkta işlerin acil ve ertelenemez olduğu, hata, kuşku ve yanılgıya yer olmayan sağlık sektöründe presenteeismin sonuçları ayrı ve ciddi önem taşıyabilmektedir. Bu çalışmada bütünleştirici derleme türü kullanılarak geniş bir literatür taraması ile presenteeismin nedenleri sınıflandırılmakta, sonuçları bireysel ve örgütsel anlamda ele alınmakta, sağlık çalışanları açısından önemi açıklanmakta ve yapılan çalışmalar sonuçlarıyla birlikte değerlendirilerek boyutları tanımlanmaktadır.