Mekânsal Panel Modelleri Kullanılarak Yenilenebilir Enerji Tüketimi, Çevresel Bozulma ve Büyüme İlişkisinin İncelenmesi: Balkan Ülkelerinden Kanıtlar

Abstract

Amaç: Çalışma şu sorulara yanıt bulmayı amaçlamaktadır: - Karbon salınımının Balkan ülkeleri ve Türkiye'nin büyümesine etkisi var mı? - Varsa, bu etki ne yönde ve ne yoğunlukta oluyor? - Karbon salınımının varlığını gösterebilir miyiz? Balkan ülkeleri ve Türkiye'de yenilenebilir enerji ve büyüme ilişkisi?- Bu ilişkinin yönü hakkında ne söyleyebiliriz?-EKC hipotezi ile karşılaştırıldığında, EKC hipotezini desteklemek veya yanlışlamak için hangi sonuçlara ulaşabiliriz? Yöntem: Bu çalışmada karbon emisyonları ve yenilenebilir enerji üretiminin Türkiye ve 12 Balkan ülkesinin büyümesine etkileri analiz edilmiştir. Mekânsal ekonometrik analiz için GeoDa 1.20.0 programı ve STATA 14 paket programı kullanılmıştır. Çalışma için veriler Dünya Bankası veri tabanından elde edilmiştir. Büyüme değişkeni kişi başına gelir, yenilenebilir enerji değişkeni yenilenebilir enerji üretiminin toplam enerji üretimi içindeki oranı ve karbondioksit emisyonu değişkeni kişi başına karbon emisyonu metrik tondur. Bulgular: Çalışmanın sonuçlarına göre, hem Pooled OLS tahmininde hem de SDM tahmininde yenilenebilir enerji üretiminin büyüme üzerinde olumsuz etkisi olduğunu görüyoruz. Burada Balkan ülkeleri olarak yenilenebilir enerjinin büyüme üzerindeki olumsuz etkisinin, yenilenebilir enerjinin henüz gelişme aşamasında olması ve üretimdeki payının hala düşük olmasından kaynaklandığı söylenebilir. Yenilenebilir enerji sektöründeki yatırımların sınırlı olmasından da söz edilebilir ve bu durum yenilenebilir enerji sektörünün yavaş yayılmasına neden olmaktadır. Bu açıdan bu sonuçların test edilebilmesi için diğer ülke ve coğrafyalarda da benzer çalışmaların yapılması gerektiği açıktır. Fosil yakıtlardan yenilenebilir enerjilere geçiş yapan ülkelerin de enerji spektrumlarını değiştirirken dikkatli olmaları gerektiği sonucuna varılabilir. Özgünlük: Çalışmada farklı bir yöntem olarak mekânsal panel modellerinin kullanılması ve kapsamın Türkiye ile sınırlı tutulmayıp tüm Balkan ülkelerini de kapsaması bu çalışmanın özgün değerini oluşturmaktadır.