Döngüsel Ekonomi ve Verimlilik: Sosyal Bilimler Kapsamında Bir Literatür İncelemesi

Abstract

Amaç: Çalışmanın temel amacı; Web of Science (WoS) veri tabanında yayınlanan ve Sosyal Bilimler İndeksinde (SSCI) yer alan dergilerdeki döngüsel ekonomi ve verimlilik konularının birlikte ele alındığı makalelerin sistematik bir taramasının yapılması ve araştırma boşluklarının ortaya konmasıdır. Yöntem: Tarama ile elde edilen makalelerin ilk olarak VOSviewer Programı yardımıyla tanımlayıcı istatistikleri üretilmiş, daha sonra makaleler konu, amaç ve katkıları itibariyle detaylı olarak incelenmiştir. Bulgular: Makalelerle ilgili tanımlayıcı istatistiklerden WoS sosyal bilimler indeksi kapsamındaki dergilerde döngüsel ekonomi ve verimliliğin birlikte ele alındığı ilk makalelerin 2016 yılından itibaren yayınlanmaya başlandığı ve 2018’den itibaren daha fazla ilgi gördüğü ve 2021 yılında en yüksek seviyesine ulaştığı görülmüştür. Makalelerin yazarları, yazarların konuyu çalışma sıklığı ve alınan atıfların sayısı dikkate alındığında döngüsel ekonomi ve verimlilik ikilisinin uzmanlaşılan ve üzerinde yoğunlaşılan bir araştırma alanı olarak görülmediği bulgusuna ulaşılmıştır. Makalelerin içeriksel olarak incelenmesiyle de; döngüsel ekonomi uygulamaları, döngüsel iş modellerinin ekonomik faydaları, kaynak verimliliği ve enerji verimliliği konularına yoğunlaşıldığı; döngüsel ekonomi uygulamalarında dikkat edilmesi gereken hususlar ve oluşabilecek handikaplar, eko-yenilikler, tedarik zincirleri, endüstri 4.0, bilişim teknolojileri ve dijitalleşme gibi konuların ise sınırlı düzeyde araştırıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Özgünlük: Sosyal bilimler kapsamında döngüsel ekonomi ve verimlilik konularını birlikte ele alan araştırmalarla ilgili bir literatür taraması bulunmamaktadır. Bu çalışmayla, döngüsel ekonomi ve verimlilik konularında yoğunlaşılan taraflar ve araştırma boşluklarının tespit edilmesi, özellikle hangi alt alanlarda yeni araştırmalar yapılabileceğinin vurgulanması yönüyle literatüre katkı sağlanması beklenmektedir.