MEMLÛKLER DÖNEMİ’NDE BİR İLİM MERKEZİ: SARGATMIŞİYYE MEDRESESİ

Author:

DİNİZ Semanur1ORCID,DÜZENLİ Ahmet2ORCID

Affiliation:

1. ANKARA ÜNİVERSİTESİ, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, İSLAM TARİHİ VE SANATLARI (DR)

2. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, FELSEFE VE DİN (DR)

Abstract

Medreseler İslâm ilim geleneğinin teşekkül ettiği önemli ilim merkezleridir. Orta Çağ’ın en büyük Müslüman Türk devletlerinden biri olan Memlûkler (648-923/1250-1517) döneminde de bu geleneğin bir devamı olarak çok sayıda medrese inşa edilmiştir. Memlûk sultan ve devlet adamlarının ilme ve ulemaya gösterdiği ehemmiyetin bir yansıması olarak değerlendirilebilecek bu durum, söz konusu dönemin İslâm tarihinin ilmî ve kültürel açıdan en parlak dönemlerinden biri olarak nitelenmesini de beraberinde getirmiştir. Memlûkler dönemindeki bu ilmî canlılığa, yaptırdığı medreseyle katkı sağlayan devlet görevlilerinden biri de Sargatmış olarak tanınan Emîr Seyfeddin en-Nâsırî’dir (ö. 759/1358). Bu çalışmada da 757/1356 senesinde Kahire’de Emîr Sargatmış tarafından yaptırılan ve Memlûkler döneminin meşhur medreselerinden biri olan Sargatmışiyye Medresesi konu edilmiştir. Hanefî fıkhına dair eğitim vermek üzere kurulan bu medresede dönemin önde gelen çok sayıda âlimi ders vermiş ve pek çok talebe de Sargatmışiyye’de ilim tahsil etmiştir. Öyle ki bu talebelerden bazıları Anadolu’da Hanefî mezhebinin yayılmasında da önemli rol üstlenmişlerdir. Dolayısıyla bu medrese hem bir Memlûk emîri tarafından Hanefî mezhebine dair eğitim vermek üzere kurulmuş olmasıyla hem de yetiştirdiği talebelerinin Anadolu’daki faaliyetleriyle dikkat çekmektedir. Bu bağlamda çalışmada ilk olarak Memlûk medreseleri hakkında ana hatlarıyla bilgi verilmiş, birinci bölümde kuruluşu ve fizikî yapısını da ortaya koyacak şekilde medresenin genel özellikleri üzerinde durulmuş, ikinci bölümde ise medresedeki eğitim öğretim faaliyetlerine yer verilmiştir. Çeşitli akademik çalışmalarda İbn Haldûn gibi dönemin meşhur âlimleriyle birlikte anılan bu medrese hakkında ulusal ve uluslararası literatürde müstakil bir çalışma tespit edilememiştir. Dolayısıyla öncelikli amacımız dönemin önemli eğitim kurumlarından biri olan Sargatmışiyye Medresesi’nin tanınmasına katkı sağlamaktır. Yine medresede görevli âlimler ve okutulan dersler üzerinden bu dönem eğitim öğretim faaliyetleriyle alakalı tespitler de çalışmanın hedefleri arasındadır.

Publisher

Cukurova Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi

Reference59 articles.

1. Aksu, Hüsamettin, “Hasan et-Tûlûnî”, DİA, XVI, s. 355-356, İstanbul 1997.

2. Ayaz, Fatih Yahya, Memlûkler’de Tarih ve Tarihçiler, TTK Yayınları, Ankara 2020.

3. Ayaz, Fatih Yahya, Memlûkler (1250-1517), İstanbul: İsam Yayınları, 2015.

4. Ayaz, Fatih Yahya, “Memlükler Döneminde Vezir-Ümera İlişkileri”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5/1, 2005, s. 123-156.

5. Ayaz, Fatih Yahya, “Türk Memlükler Dönemı̇nı̇n Büyük Emı̂rlerı̇nden Yelboğa el- Ömerı̂ (ö. 768/1366) ve İdaredekı̇ Nüfuzu”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16/1, 2007, s. 81-100.

同舟云学术

1.学者识别学者识别

2.学术分析学术分析

3.人才评估人才评估

"同舟云学术"是以全球学者为主线,采集、加工和组织学术论文而形成的新型学术文献查询和分析系统,可以对全球学者进行文献检索和人才价值评估。用户可以通过关注某些学科领域的顶尖人物而持续追踪该领域的学科进展和研究前沿。经过近期的数据扩容,当前同舟云学术共收录了国内外主流学术期刊6万余种,收集的期刊论文及会议论文总量共计约1.5亿篇,并以每天添加12000余篇中外论文的速度递增。我们也可以为用户提供个性化、定制化的学者数据。欢迎来电咨询!咨询电话:010-8811{复制后删除}0370

www.globalauthorid.com

TOP

Copyright © 2019-2024 北京同舟云网络信息技术有限公司
京公网安备11010802033243号  京ICP备18003416号-3