COĞRAFYADA TEMEL KAVRAMLARIN İLİŞKİSELLİĞİ: MEKÂN, YER, PEYZAJ VE BÖLGE

Abstract

Bu çalışmada coğrafyadaki dört temel kavram ele alınmaktadır. Çalışmaya konu olan kavramlar mekân, yer, peyzaj ve bölgedir. Kavramlar, bu çalışmada birbirleriyle ilişkisel bir biçimde tanımlanmıştır; yani birbirlerinden ayrı bir şekilde soyutlanmamışlardır. Bu kavramlar coğrafyanın hemen hemen bütün alt dallarında önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle mekân ve yer, coğrafi bakış açısının temelini oluşturan iki önemli kavramdır. Zira coğrafi disiplinde olgular mekân ve yer boyutuyla ele alınıp incelenmektedir. Mekân ve yer kavramının yanı sıra peyzaj ve bölge kavramları da coğrafyanın diğer önemli iki kavramıdır. Mekân ve yer kadar olmasa da bazı alt disiplinlerde bu kavramların önemi büyüktür. Örneğin, kültürel coğrafya, kırsal coğrafya ve şehir coğrafyası içinde peyzaj önemli bir yere sahiptir. Hatta klasik kültürel coğrafya paradigması içinde peyzaj kavramı baskındır. Bölge kavramı da coğrafyada çeşitli kullanım alanlarına sahiptir. 20. yüzyılın ilk yarısında, coğrafi disiplinin ana paradigması olan bölgesel coğrafya, bölge kavramını merkeze almıştır. Günümüzde ise bölge kavramı; siyasi coğrafya, jeopolitik, ekonomik coğrafya ve çevresel coğrafya içinde farklı olgulardan ele alınmaktadır. Çalışma boyunca, bu dört temel kavram farklı açılardan ilişkisel bir şekilde ele alınarak daha sağlıklı analiz ve sentezlere ulaşılmaya çalışılmıştır.