BİZANS’TA KADIN VE DANS: DANS EDEN KADIN İMAJININ TASVİR SANATINA YANSIYAN ÖRNEKLERİ

Abstract

Bizans’ta, güçlü olsun ya da olmasın kadının ve toplumdaki kadın algısının sistem içerisinde nasıl konumlandığının çözümlenmesi çok kolay olmamıştır. Orta Çağ dünyasında kadın algısının nasıl olduğu ve bu dönem kadınlarının yaşantısının nasıl ilerlediğiyle ilgili bilgi veren kaynakların sayıca çok az olması, bu durumun temel sebebini oluşturmuştur. Erkek egemen bir dünyanın biçimlenişinden ibaret olan Bizans’ta, fiziksel zayıflıkları ve kontrol edilemeyen duyguları nedeniyle ötelenmiş karakterler olarak tanımlanan kadınların yaşamlarına dair küçük bilgiler sunan kaynakların, aynı toplumda dans eden kadınların nasıl algılandığı, bu kadınların sosyal yaşam içerisinde nasıl bir pozisyonla konumlandırıldığı konusunun belirlenmesinde de yetersiz kaldığı görülmüştür. Konu, yazılı kaynakların vermiş olduğu bilgiler dışında ancak isimleri ve danslarının içeriğiyle ilgili küçük de olsa bilgi edinebildiğimiz iki kadın kahraman ve isimleri bilinmese de eserler üzerinde yer alan betimleriyle ölümsüzlüklerini adeta ilan eden birkaç kadın kahramanın günümüze ulaşan tasvirleri ışığında değerlendirilebilmiştir. Bu çalışmada; Bizans imparatorluk sisteminde kadın ve kadının toplumsal yaşam içerisindeki konumundan kısaca bahsedilerek hayatları katı normlarla biçimlenen kadınların; dansla nasıl bir değerde buluşturulduğu, dans eden kadın kahramanların kimler olduğu, bu kahramanların toplum algısında nerede durduğu, dans eden kadın temsillerini eserlerinde işleyen sanatçıların, bu kadınları hangi tanım ya da imaj çerçevesinde eserlerinde işlediği, tasvir sanatına yansıyan örnekler üzerinden yapılacak bir değerlendirmeyle anlatılmaya çalışılacaktır. Bu çalışmada, Bizans imparatorluk sisteminde kadın ve dansın nasıl bir değerde buluşturulduğu, dans eden kadın kahramanların kimler olduğu, bu kahramanların toplum algısında nerede durduğu, dönem eserleri üzerinde dans eden kadın kahramanların nasıl ve nerede betimlendikleri, tasvir sanatı aracılığıyla günümüze taşınan örnekler üzerinden anlatılmaya çalışılacaktır.