TIP ÖĞRENCİLERİNİN TÜTÜN KULLANIM DURUMU VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Abstract

Geleceğin hekim adayları olan tıp öğrencilerinin tütün kullanım durumunun bilinmesi önlenebilir bir halk sağlığı sorunu olan tütün kullanımı ile mücadele için önemlidir. Tütün ürünü kullanmayan tıp öğrencilerinin bu konuda danışmanlık yapma ve kendisini sorumlu olarak görme durumunun kullananlara göre daha fazla olduğu görülmüştür. Bu derlemede tıp öğrencilerinin tütün kullanım durumu ve bunu etkileyen faktörleri belirlemek için yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçların sunulması amaçlanmaktadır. Türkiye'de ve yurtdışında yapılmış ve 1991-2022 arasında yayınlanmış olan çalışmalar değerlendirilmiştir. Son 10 yılda Türkiye’de tıp öğrencilerinde yapılan çalışmalarda tütün ürünü kullanım sıklığı %9,3-28,7 arasında, yurtdışında yapılan çalışmalarda ise %2,2-36,7 arasında değişmektedir. Araştırmaların öne çıkan sonuçları değerlendirildiğinde tıp öğrencilerinde kullanım sıklığının yüksek olduğu ve cinsiyet, sınıf, yaş, üniversite eğitimi sırasında kaldığı yer, yaşadığı bölgenin özelliği, gelir durumu, ebeveyn öğrenim durumu, alkol kullanımı ve çevrede tütün kullanan kişi varlığının tütün kullanımını etkileyen faktörler olduğu görülmüştür. Bu bağlamda tıp fakültesinin başlangıcından itibaren UÇEP (Ulusal Çekirdek Eğitim Programı)’te belirlenmiş olan yetkinlikler (sağlık hizmet sunucusu, sağlık savunucusu, lider, iletişimci) ve yeterliliklere dayalı olarak yapılandırılmış müfredat ile temel ve klinik tıp eğitimi dönemlerine uygun modüllerin geliştirilmesiyle sistematik ve basamaklı bir eğitim verilmelidir. Tütün Kontrolü Strateji Belgesi ve Eylem Planı’ndaki amaçlar göz önünde bulundurularak öğrencileri tütünden korumaya yönelik eğitsel, kültürel, sosyal ve sportif faaliyetlerin gerçekleştirilmesi, tütün kullanımının olumlanmadığı bir çevrenin yaratılması, eğitim ortamlarının (hastane ve kampüs) tütünsüz hale getirilmesi ve tütün kullanılabilir alanların belirlenmesi, pasif içicilik konusunda savunuculuk oluşturulmasına yönelik çalışmalar yapılması, gençlere yönelik özelleşmiş birimlerde tütün kullanımını önleme ve bırakma danışmanlığı hizmetinin verilmesi ve akran eğitim modellerinin uygulanması sağlanmalıdır.