Биоиндикация состояния поверхностных вод в прибрежных участках оз. Севан и изучение уровня генотоксичности воды в период эвтрофикации

Abstract

Проведено биотестирование уровня генотоксичности образцов поверхностных вод из прибрежных участков оз. Севан (Личк, Лчашен, Норашен, Станция-22) в период цветения воды с применением тест-системы волосков тычиночных нитей растений, в частности традесканции (клон 02), и биоиндикации численности, биомассы и состава фитопланктона в водных пробах. Показано достоверное повышение уровня рецессивных точковых мутаций в водных образцах из Личка и Лчашена по сравнению с контролем. Aнализ пространственного распределения фитопланктона по акватории оз. Севан, а также данных о численности, биомассе и составе его доминирующих видов в летний период показал интенсивное развитие цианобактерий и зеленых водорослей по всей акватории озера, что и вызвало цветение воды. В исследуемых мониторинговых пунктах Норашен и Личк наблюдалось максимальное количественное развитие цианобактерий с доминированием потенциально токсичных видов, свидетельствующее о наличии в озере процессов эвтрофикации. Կատարվել է գենոտոքսիկության մակարդակի բիոթեստավորում՝ օգտագործելով տրադեսկանցիայի (կլոն 02) առէջաթելերի մազիկների թեստ-համակարգը և ֆիտո- պլանկտոնի առատության կենսազանգվածի և բաղադրության բիոինդիկացիան Սևանա լճի ջրահավաք ավազաններից՝ Լիճք, Լճաշեն, Նորաշեն, Կայան-22 ջրի ծաղկման ժամանակաշրջանում: Ջրի ծաղկման շրջանում Լիճքի և Լճաշենի ջրային նմուշներում դիտվել է ռեցեսիվ կետային մուտացիաների մակարդակի զգալի աճ համեմատած ստուգիչի հետ: Սևանա լճի ջրային տարածքում ֆիտոպլանկտոնի տարածական բաշխման վերլուծությունը, նրա գերիշխող տեսակների առատության, կենսազանգվածի և կազմի վերաբերյալ տվյալները ցույց են տվել ցիանոբակտե- րիաների և կանաչ ջրիմուռների ինտենսիվ զարգացում լճի ողջ ջրային տարածքում, ինչը ջրի ծաղկման պատճառ է դարձել։ Ուսումնասիրված Նորաշեն և Լիճք կետերում դիտվել է ցիանոբակտերիաների առավելագույն քանակական զարգացում պոտենցիալ թունավոր տեսակների գերակշռությամբ, ինչը բնութագրում է լճում էվտրոֆիկացման գործընթացների առկայությունը: With the application of stamen hair mutations of Tradescantia (clone 02) biotesting was carried out on genotoxicity level and the estimates of phytoplankton abundance, biomass, and composition of lake Sevan water samples, taken from water points Lichk, Lchashen, Norashen, Station-22 in the period of water blooming were realized. A significant increase of the level of recessive point mutations in the water samples of Lichk and Lchashen during water blooming is revealed. Analysis of the spatial distribution of phytoplankton in the water of the lake Sevan, as well as data on the abundance, biomass and composition of its dominant species in the summer period, showed an intensive development of cyanobacteria and green algae throughout the entire water area of the lake, which caused the water to bloom. In the studied monitoring points Norashen and Lichk, the maximum quantitative development of cyanobacteria was observed with the dominance of potentially toxic species, which characterizes the presence of eutrophication processes in the lake.