On the Issue of Rationality of Economic Choice in the Context of the Psychological Processes of Anomie

Abstract

The problem of economic choice and its rationality has now become the subject of research in social sciences. An economic choice is considered rational if it results in the person satisfying their needs to the maximum extent by making certain expenses. Limited resources force a person to use financial resources sparingly to satisfy as many needs as possible. The classical economic approach assumes that, when making economic choices, one is not influenced by others, since one’s needs and preferences are generally stable. Currently, there are three main trends in economic theory: neoclassical, institutional, and evolutionary, which are based on the principles of absolute or limited rationality of economic behavior. In this article, by the term “rational economic choice” we mean the choice that best meets a person’s expectations in which case the expected utility function takes on the maximum value. The rationality of economic choice in the article is considered in the context of anomie psychological processes. Currently, more and more attention is being diverted towards the characteristics of the socio-economic development of modern society. Many authors agree that modern societies are mainly characterized by the uncertainty of the conditions of socio-economic development and the anomie of people’s socio-economic behavior. This trend is manifested in the increasing influence of a person’s psychological characteristics on their economic decisions. The consumer often makes the choice under conditions of uncertainty, so the choice may be made not in favor of the best, but in favor of any of the profitable options. Տնտեսական ընտրության և դրա ռացիոնալության խնդիրն այժմ դարձել է հասարակական գիտությունների հետազոտության առարկա։ Տնտեսական ընտրությունը համարվում է ռացիոնալ, եթե այն հանգեցնում է նրան, որ անձը առավելագույնս բավարարում է իր կարիքները՝ կատարելով որոշակի ծախսեր։ Սահմանափակ ռեսուրսները ստիպում են մարդուն խնայողաբար օգտագործել ֆինանսական ռեսուրսները՝ հնարավորինս շատ կարիքներ բավարարելու համար։ Դասական տնտեսագիտական մոտեցման համաձայն, տնտեսական ընտրություն կատարելիս անձը չի ենթարկվում այլոց ազդեցությանը, քանի որ նրա կարիքներն ու նախասիրությունները հիմնականում կայուն են: Ներկայումս դիտարկվում է տնտեսագիտական տեսության զարգացման երեք հիմնական ուղղություն՝ նեոկլասիկական, ինստիտուցիոնալ և էվոլյուցիոն, որոնք հիմնված են տնտեսական վարքագծի բացարձակ կամ սահմանափակ ռացիոնալության սկզբունքների վրա։ Այս հոդվածում «ռացիոնալ տնտեսական ընտրություն» եզրույթվ մենք հասկանում ենք ընտրություն, որը լավագույնս համապատասխանում է անձի ակնկալիքներին, որի դեպքում ակնկալվող օգտակարության գործառույթը ստանում է առավելագույն արժեքը: Հոդվածում տնտեսական ընտրության ռացիոնալությունը դիտարկվում է անոմիայի հոգեբանական գործընթացների համատեքստում: Ներկայումս ավելի ու ավելի մեծ ուշադրություն է դարձվում ժամանակակից հասարակության սոցիալտնտեսական զարգացման առանձնահատկություններին։ Մի շարք հեղինակների կարծիքով ժամանակակից հասարակությունները հիմնականում բնութագրվում են սոցիալ-տնտեսական զարգացման պայմանների անորոշությամբ և մարդկանց սոցիալ-տնտեսական վարքագծի անոմիկ դրսևորումներով: Այս միտում արտահայտվում է տնտեսական որոշումների վրա անձի հոգեբանական բնութագրերի աճող ազդեցությամբ: Սպառողը հաճախ ընտրություն է կատարում անորոշության պայմաններում, ուստի ընտրությունը կարող է կատարվել ոչ թե լավագույնի, այլ շահավետ տարբերակներից որևէ մեկի օգտին։ Проблема экономического выбора и его рациональности в настоящее время стала предметом исследования социальных наук. Экономический выбор считается рациональным, если он приводит к тому, что человек в максимальной степени удовлетворяет свои потребности за счет совершения определенных затрат. Ограниченность ресурсов вынуждает человека экономно использовать финансовыер есурсы, чтобы удовлетворить как можно больше потребностей. Классический экономический подход предполагает, что при принятии экономического выбора человек не находится под влиянием других, поскольку его потребности и предпочтения в целом стабильны. В настоящее время в экономической теории выделяются три сновных направления: неоклассическое, институциональное и эволюционное, в основе которых лежат принципы абсолютной или ограниченной рациональности экономического поведения. В данной статье под термином «рациональный экономический выбор» мы подразумеваем выбор, который наилучшим образом соответствует ожиданиям человека, и в этом случае ожидаемая функция полезностип ринимает максимальное значение. Рациональность экономического выбора в статье рассматривается в контексте аномии психологических процессов. В настоящее время все больше внимания уделяется особенностям социально-экономического развития современного общества. Многие авторы сходятся во мнении, что современные общества в основном характеризуются неопределенностью условий социально-экономического развития и аномичностью социально-экономического поведения людей. Эта тенденция проявляется в возрастающем влиянии психологических особенностей человека на его экономические решения. Потребитель часто делает выбор в условиях неопределенности, поэтому выбор может быть сделан не в пользу лучшего, а в пользу любого из выгодных вариантов.