Erzurum/Aşkale Turaç Kaleleri

Abstract

Erzurum ili Aşkale ilçesi, ortalama 1800 m rakımı ile oldukça yüksek bir bölgedir. Genelde küçük tarım alanları ve yüksek platolardaki yaylalarda yapılan hayvancılık bölge halkının ana geçim kaynağıdır. İlçeden geçen Karasu Irmağı ve kolları ise bölgeye hayat vermektedir. Kafkasya ve İran’dan gelen yolların batıya ve kuzeye devam etmesi için ilçe kavşak konumundadır. Bölgede uzun yıllardır yapılan yüzey araştırmaları ve arkeolojik kazılar neticesinde bölgenin Kalkolitik Çağ’dan itibaren yerleşim gördüğü bilinmektedir. Makalenin de konusu olan Turaç Kalesi I-II incelendiğinde kalelerin Tunç Çağı’nda yoğun olarak yerleşim gördüğü söylenebilir. Keramik verileri, mimari izler, konum ve diğer merkezlerle olan karşılaştırmalar bunu desteklemektedir. Turaç I Kalesi boyut ve mimari detay olarak bölgedeki diğer kalelere nazaran daha büyük ve mimari olarak daha iyi durumdadır. Turaç II Kalesi’nin ise Turaç I Kalesi’ne destek amaçla inşa edildiği söylenebilir. Kalelerin Aşkale, Tercan ve Çat ilçe sınırlarında bulunan vadi yollarını kontrol etmesi, su kaynaklarına ve otlaklara hâkim olması stratejik önemini artırmaktadır. Çalışmada kalelerin coğrafi durumu, mimari yapısı, keramik verileri incelenmiş ve diğer merkezlerle karşılaştırılması yapılmış ve değerlendirilmiştir.